Hükümdara mutlak sadakati esas alan Medhali hareketinin kurucusu Rebi’ül-Medhali kimdir?
Neden Arap devrimlerine karşı çıktı ve Libya’da Hafter’i destekledi?
Neden Müslüman Kardeşler ‘in öldürülmesi çağrısında bulunan bir fetva yayınladı?
Rebi’ül-Medhali yöneticilere mutlak sadakati vurgulayan Medhali hareketinin kurucusu olarak kabul edilen Suudi Selefi şeyhi. Arap Baharı devrimlerine karşı çıktı ve Libya’da isyancı General Halife Hafter’i destekledi.
Doğumu ve yetiştirmesi
Rabie bin Hadi bin Muhammed Umeyr el-Medhali, 1932 yılında Suudi Arabistan’ın El-Ceradiye köyünde doğdu. Krallığın güneyindeki Cizan bölgesindeki ünlü Medhali kabilesindendir. 1961’in sonlarında Cizan Eyaleti, Samtah’taki İlim Enstitüsü’nden mezun oldu. Ardından Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’daki Şeriat Koleji’ne ve ardından Medine’deki İslam Üniversitesi’ne girdi ve dört yıl eğitim görüp 1964’te mezun oldu. Ayrıca 1977 yılında Kral Abdülaziz Üniversitesi’nden Hadis alanında yüksek lisans derecesi aldı. Tezi “İki İmam Arasında: Müslim ve Dârekutnî” idi. 1980 yılında Kral Abdülaziz Üniversitesi’nden doktora derecesi aldı.
El-Medhali, mezuniyetinin ardından bir süre Medine İslam Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı, daha sonra Hadis Fakültesi’nde hadis ve çeşitli ilimler dersleri verdi ve lisansüstü eğitimde Sünnet Anabilim Dalı Başkanlığı yaptı.
El-Medhali, 1990’lı yılların başında Suudi Arabistan’da ortaya çıkan ve diğer ülkelere yayılan Selefi bir hareket olan Medhali hareketinin kurucusudur. Hareketin mesajı ve yaklaşımı iki şeye dayanmaktadır: İktidardaki otoriteye mutlak sadakat, yöneticilere tam itaat ve onların pozisyonlarını ve politikaları ne olursa olsun savunmak ve muhaliflere, özellikle de İslami hareketlere mensup olanlara sürekli saldırı.
Medhali hareketi, İslamcı hareketleri siyasete bulaştıkları için eleştiriyor. Savunduğu fikirlerden biri, yetkililerin görüşlerine aykırı herhangi bir görüş beyanının İslam hukukunu ihlal ettiği ve isyana teşvik ettiğidir. Bu inanç temelinde hareket, Libya ve Mısır’daki darbecilerle ve Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi’ye karşı BAE güçleriyle ittifak kurdu.
El-Medhali, bazı Arap ülkelerinde iktidar rejimlerine karşı patlak veren Arap Baharı devrimlerine karşı çıktı. Şubat 2011’de web sitesinde yayınlanan “Olaylar, Gösteriler ve Yöneticilere Karşı İsyan Üzerine Bir Söz” başlıklı yazısında, İslam’ın yöneticiye isyan etmeyi yasakladığını yazdı. Müslüman Kardeşler’e de karşı çıkıyor ve bir fetvada açıkça onlarla mücadele çağrısında bulunuyor. 10 Temmuz 2016’da web sitesinde şöyle yazmıştı: “Müslüman Kardeşler, İslam’ın kuruluşundan bu yana en tehlikeli gruptur. Şiilerden sonra en yalancı gruptur. Dinlerin birliğine, varoluşun birliğine ve laikliğe inanırlar.”
Libya’da Medhaliler karşımıza çıktı
El-Medhali’nin ideolojisi Selefi çevrelerde yaygın olup Cezayir, Libya, Yemen ve Suudi Arabistan gibi Arap ülkelerinde takipçileri bulunmaktadır. Albay Muammer Kaddafi rejiminin 2011 yılında devrilmesinden sonra Libya’da yayılan kaosun ardından, Medhali hareketinin takipçileri ülke geneline yayıldı. Medhali’nin devam eden çatışmadaki rolü hakkında, kışkırtıcı olarak nitelendirilen fetvalar ve emekli General Halife Hafter’e verdiği destek de dahil olmak üzere çok sayıda haber yayınlandı. Ocak 2018’de Libya Fetva Evi, Medhali’ye ideolojik olarak bağlı bir grubu Libya’yı istikrarsızlaştırmak ve devrimi sabote etmekle suçladı. Açıklamada, Medhali Selefilerinin, sanki Libya putlara tapan çok tanrılı bir ülkeymiş gibi, çok tanrıcılıkla mücadele ve tevhidi tesis etme bahanesiyle mezarları kazdıkları ve türbeleri yıktıkları belirtildi.
El-Medhali, Hafter’in otoriter bir yönetici ve isyanın yasak olduğu meşru bir otorite olduğuna inanıyor. Libya Baş Müftüsü Sadık el-Garyani, 15 Şubat 2018’de, Libya Fetva Evi’ne bağlı Tanasuh uydu kanalında yayınlanan “İslam ve Hayat” programına haftalık katılımı sırasında, Suudi Arabistan’ın Libya’ya Hafter’i meşru otorite olarak atayan Selefileri gönderdiğini söyledi.
Derleyen Adil Gülmez
