28 Ocak 2021’de Amerikan Borsası’nda, tarihte görülmemiş hareketler meydana geldi. Sosyal medya üzerinden örgütlenen bir grup küçük yatırımcı, büyük yatırımcıların haksız kazanç elde ettiğini iddia ederek, büyük yatırım fonlarıyla rekabete kalkıştı.
Reddit sosyal medya platformundaki 5,5 milyon kullanıcılı, (1 milyonu aktif küçük yatırımcı) bir hesap, büyük fonların, borsa ve foreks dilinde “short pozisyon/ kısa pozisyon” olarak bilinen yöntemle haksız kazanç elde ettiğini savundu.
Borsada “kısa pozisyon” fiyatların düşeceğine dair bahse girerek, batmakta olan -veya batırılmak istenen- firmanın batışı üzerinden para kazanmak oluyor. Yani bir şirketin hisseleri ne kadar düşerse, büyük yatırımcı bundan o kadar çok para kazanıyor.
Reddit kullanıcıları başta “GameStop” şirketi olmak üzere, büyük yatırımcının kısa pozisyona girdiği hisselerin düşüşünü durdurarak, durumu tersine çevirdiler. GameStop hisseleri beklenen düşüşün aksine, 39 dolardan 380 dolara yükseldi. Reddit kullanıcıları bu toplu hareketleri ile büyük yatırım fonlarını 6 milyar dolar zarara soktu.
Bundan cesaret alan Reddit grubu, bu defa iki önemli emtiadan biri olan gümüşe yöneldiler. 24,8 dolar gümüş onsu, bir anda 27 dolara çıkardılar ve 50, 100 hatta 1000 dolara çıkaracaklarını savunarak harekete geçtiler. Bu andan itibaren Bloomberg ve CNBC gibi ana akım medyada “bu hareketlerin manipülasyon olarak değerlendirilmesi” ve devletin bu “sokak takımı küçük yatırımcının ekonomiye etkisini azaltılması” yönünde yayınlar başladı. Daha sonra Elon Musk ve Robert Kiyosaki gibi bazı büyük yatırımcılar da bu harekete desteğini açıkladılar. Bu destek sonrasında, sosyal medyada “Reddit grubunun arkasında Elon Musk mı var?” sorusu sorulmaya başladı.
Bu aşamadan sonra Robinhood gibi aracı kurumlar, ani bir kararla –siz büyük fonların baskısı anlayın- “kullanıcıların alış yapmasını engelleyip, sadece satış yapmasına” izin verdi. Bu engellemelerin ardından, gümüşteki alım yavaşladı ve istenen yükselişler gerçekleşemedi. Her ne kadar Reddit kullanıcıları başka platformlara yönelseler de istenen hareket olmadı. Piyasa kapanışından sonra Reddit grubu, bir Twitter da hesabından (2) Çince, Arapça ve Türkçe paylaşımlar ile dünyadaki küçük yatırımcıları, bu dev yatırım fonlarına karşı harekete geçmeye çağırdılar.
Fakat beklenen olmadı. Bunun nedenleri kısa tahlilde şöylece sıralanabilir:
1- Çağrı yapılan ülkelerin küçük yatırımcıları, yeterince organize değiller.
2- Diğer ülkelerin genelinde, Amerikalılara karşı ciddi bir güvensizlik var.
3- Başta Çin olmak üzere, diğer ülkelerin küçük yatırımcıları, daha yoksullar, baskı altında yaşayan bir sistemden geliyorlar ve bu nedenle yeterli özgüven ve cesaretleri yok.
4- Buna en net cevap verecek Avrupalı gençler olabilir. Fakat bu yazı yazıldığında Avrupa borsaları kapalı olduğundan, onların tepkisi henüz belli değildi.
Şu ana kadar görülen gelişmeler, sosyal medya hareketlerinin, Türkiye’deki iki deneyiminden (Gezi Olayları ve 15 Temmuz Darbe Girişimi) çok daha farklı boyutlara ulaştığını gösteriyor. Yoksa bu olay, büyük sermayenin “kontrolsüz sosyal medyanın gücünün nereye varacağını test etme amaçlı” kontrollü bir organizasyon mu?