Yapılan araştırmalar evli erkek ve kadınların daha sağlıklı ve uzun yaşadıklarını gösteriyor. Kadınlar mutlu değillerse sonuç kısmen değişiyor ama evli erkekler mutlu da olsalar mutsuz da olsalar her halükarda daha sağlıklı ve uzun yaşıyorlar[1-9]. Buna göre sağlıklı ve uzun yaşama konusunda en avantajlı grup evliler, ardından boşananlar en sonunda ise hiç evlenmeyenler geliyor[10].
Peki bunun nedeni nedir? Bu konuda fiziksel ve zihinsel olarak daha sağlıklı kişilerin evlendiği ve evliliğin korunması için yapılanların da sağladığı sosyal, psikolojik, ekonomik ve çevresel faydalarla daha iyi bir sağlığa neden olduğu şeklinde bazı yorumlar yapılmıştır[6-8,11]. Ancak olay sadece bunlardan ibaret değildir, en azından erkekler için değildir. Erkekler için asıl faktör Testosterondur, Testosteronun evli ve bekârlardaki düzeyidir. Şöyle ki;
Testosteron[T] bekâr erkeklerde –evlilere göre- daha yüksek olur. Nitekim T seviyesi evlenme ile birlikte düşerken boşanma ile birlikte artar. Kısaca T bekâr erkeklerde daha yüksek, evlilerde daha düşüktür[12-16]. Peki bu durum erkeklerin sağlığını nasıl olumlu etkiliyor? Şöyle;
Testosteron bağışıklık sistemini baskılayan bir hormondur [16-18]. Bağışıklık sistemi T artınca baskılanırken, T azalınca güçleniyor. Evli erkek, stabil bir ilişkisi bulunduğu yani rekabetçi partner ortamından kurtulduğu için bu ortamın gerektirdiği T düzeyine ihtiyaç duymuyor. T seviyesini olması gereken düzeye çekiyor. Androjenik enerjisini eşine ve ilişkisine odaklıyor. Arta kalan enerjiyi bağışıklık sistemini güçlendirmek için kullanabiliyor. Böylece daha sağlıklı bir hale gelmiş oluyor[16-18].
İmmün yetmezlik hipotezi, Testosteron sayesinde elde edilen ‘’çekici özellikler’’ ile ‘’bağışıklık yeterliliği’’ arasında bir takas olduğunu savunuyor[19]. Buna göre Testosteronun çekiciliği artırmak ve partner rekabetini kolaylaştırmak için daha yüksek bir düzeye çık(arıl)ması, bağışıklık sistemini baskılamakta ve sağlığı bozmaktadır [20]. Buna karşı evli erkeklerde azalmış T, daha iyi bir bağışıklık sitemine ve daha iyi bir sağlık parametrelerine neden olmaktadır. Evli erkeklerde hastalık ve ölüm oranının bekârlara kıyasla daha az görülmesi bu nedenledir[16-18].
Evli erkeklerde görece düşük olan bir T, partnere yönelik ‘’rekabetçi’’ ve ‘’stabil’’ ilişki şeklindeki iki aktivite sınıfı arasında potansiyel bir takası temsil eder ve stabil ilişkiyi yansıtır[16]. O halde bu ilişki stabil değilse [örneğin erkek eşine karşı sadakatsiz ise] T’nin yükselmesi gerekir. Peki bu böyle mi oluyor? Evet, böyle oluyor. Eşini aldatan erkeklerde Testosteron daha yüksek bulunuyor [21]. Çünkü bu erkekler potansiyel partner arayışına devam ediyorlar. Yani kendilerini rekabetçi partner ortamına sürüklüyorlar. Bu nedenle de karşıt cinsi etkileyecek –cezbedici- davranışlar sergilemek zorunda kalıyor ve T’lerini yükseltiyorlar [aldatan erkekler T’leri yüksek olduğu için aldatmıyorlar, bilakis potansiyel partner arayışına devam ettikleri ve kur yapıcı aktivitelerde bulundukları için T’lerini yükseltmiş oluyorlar]. Çünkü cinsel veya romantik ilgi amacıyla yapılan günlük aktiviteler/yarışmalar arttıkça T de artar. Nitekim Roney ve ark. kadınlarla bu amaçla yapılan kısa bir sohbetin bile erkeklerde T artışına neden olduğunu göstermiştir [22]. Benzer şekilde erkeklerin tüm ‘’sergileme’’ ve “gösteri” davranışları da T’yi artırır [13,14].
Kısaca karşı cinsi etkileme amacını güden tüm düşünce ve faaliyetler erkeklerde T’yi artırır. Evli erkeklerde –eşle ilişki stabil ise- karşı cinsi cezbetme amaçlı davranışlar daha az olduğundan T de daha düşük olur [13,14]. Eğer bu böyle değilse sonuç değişir. Nitekim evli olduğu halde bu tür davranışlar sergileyen [aldatan] erkeklerde T daha yüksektir [21]. Hatta bazı araştırmacılara göre bu durum [evli erkeklerdeki yüksek T], potansiyel bir risk arayışını/rekabeti ve buna bağlı olarak yaşanan daha düşük kalitede bir evlilik etkileşimini yansıtıyor olabilir. Çünkü hormonlar düşünce ve davranışlarımızı etkilediği gibi düşünce ve davranışlarımız da hormonlarımızı etkiler, örneğin aşık olduğumuzda hormon profilimizin değişmesi gibi. Yani hormonlarla düşünce ve davranışlar arasında iki yönlü çalışan bir etkileşim bulunur. Bu testosteron için de geçerli olan bir durumdur; T cinsel düşünce ve aktiviteleri, cinsel düşünce ve aktiviteler de Testosteronu etkiler[16].
Son mesajımız şu olsun; ‘’erkekseniz evlenin ve uslu durun, sağlığınıza dikkat edin’’ 🙂
KAYNAKLAR
1-Jia H, Lubetkin EI. Life expectancy and active life expectancy by marital status among older U.S. adults: Results from the U.S. Medicare Health Outcome Survey (HOS). SSM Popul Health. 2020 Aug 15;12:100642. doi: 10.1016/j.ssmph.2020.100642. eCollection 2020 Dec.PMID: 32875051
2-Chiu CT. Living arrangements and disability-free life expectancy in the United States. PloS One, 14 (2) (2019), Article e0211894.
3-Johnson NJ, Blacklund E, Sorlie PD, Loveless CA. Marital status and mortality: The national longitudinal mortality study. Annals of Epidemiology, 10 (4) (2000), pp. 228-38.
4-Kaplan RM, Kronick RG. Marital status and longevity in the United States population. J Epidemiol Community Health, 60 (9) (2006), pp. 760-65.
5-Lillard LA, Waite LJ. Til death do us part: Marital disruption and mortality. American Journal
of Sociology, 100 (1995), pp. 1131-56.
6-Espinoza J, W.N. Evans WN. Heightened mortality after the death of a spouse: Marriage protection or marriage selection? Journal of Health Economics, 27 (5) (2008), pp. 1326-42.
7-Goldman N. Social factors and health: The causation-selection issue revisited. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 91 (1994), pp. 1251-55.
8-Manzoli L, Villari P, Pirone GM, Boccia A. Marital status and mortality in the elderly: A systematic review and meta-analysis.Social Science & Medicine, 64 (1) (2007), pp. 77-94.
9-Rendall MS, Weden MM, Favreault MM, Waldron H. The protective effect of marriage for survival: A review and update. Demography, 48 (2) (2011), pp. 481-506.
10-Martikainen P, Moustgaard H, Einiö E, Murphy M. Life expectancy in long-term institutional care by marital status: Multistate life table estimates for older Finnish men and women.Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social sciences, 69 (2) (2014), pp. 303-310.
11-Verbrugge LM. Marital status and health. Journal of Marriage and the Family, 41 (2) (1979), pp. 267-285.
12-Burnham RCJ, Flynn Chapman, P. B. Gray, M. H. McIntyre, S. E Lipson, and P. T. Ellison 2003 Men in Committed, Romantic Relationships Have Lower Testosterone. Hormones and Behavior 44:119-122.
13-Gray RB, Chapman JE, Burnham TC, Mclntyre MH, Lipson SE, Ellison PT. Human Male Pair Bonding and Testosterone. Human Nature 2004:15:119-131.
14-Gray PB, KahIenberg SM, Barrett ES, Lipson SE, Ellian RT. Marriage and Fatherhood Are Associated with Lower Testosterone in Males. Evolution and Human Behavior 2002: 23:193-201.
15-Mazur A, Michalek J. Marriage, Divorce, and Male Testosterone. Social Forces 1998:77:315-330.
16-van Anders SM, Watson NV. Social neuroendocrinology: Effects of social contexts and behaviors on sex steroids in humans. Hum Nat. 2006 Jun;17(2):212-37.
17-Grossman CJ. Interactions between the Gonoidal Steroids and the Immune System. Science 1985:227:257-261.
18-Yao G, Liang j, Han X, Hou Y. In vivo Modulation of the Circulating Lymphocyte Subsets and Monocytes by Androgen. International lmmunopharmacology 2003: 3:1853-60.
19-Folstad I, Karter AJ. Parasites, Bright Males, and the Immunocompetence Handicap. American Naturalist. 1992;13:603-622.
20-Wingfield JC, Lynn SE, Soma KK. Avoidingthe “Costs” ofTestosterone: Ecological Bases of Hormone-Behavior Interactions. Brain, Behavior, and Evolution 2001: 57:239-251.
21-Klimas C, Uhlert U, Lacker TJ, Waldvogel P, Walther A. Higher testosterone levels are associated with unfaithful behavior in men. Biol Psychol.2019 Sep;146:107730.
22-Roney JR, Mahler SV, Maestripieri D. Behavioral and Hormonal Responses of Men to Brief Interactions with Women. Evolution and Human Behavior 2003:24:365-375.
