Peygamberimizin Hayatı dersinde Bedir Ashabı’nı ele alan bir hadis için, “Bu konuda çocuklar internete bakınca nelerle karşılaşmış olabilirler?” diye arama yaptığımda, öncelikle yazılı basının internet sitelerinin bu konuyu sitelerine koyduğunu gördüm. Çünkü çok aranan konuları tespit edip, ziyaretçi elde etmeyi amaçlıyorlar ama genelde birbirlerinin benzeri bilgileri paylaşıyorlar. Bilgilerin çoğu bizim derste anlattıklarımızla ve İslam tarihi kaynaklarına uygun idi.
Kendimce en doğru kaynak TDV İslâm Ansiklopedisi olmalı, “Bedir Gazvesi” maddesine bakayım dediğimde, Mustafa Fayda imzalı bilgilerde “savaşın nedeni” hakkında yeterli bilgiye ulaşamadım:
“Hicretin 2. yılında (624) Kureyşliler’den birçok kimsenin katıldığı büyük bir ticaret kervanı Ebû Süfyân idaresinde Suriye’ye gitti. Hz. Peygamber bunu haber alınca ashabını topladı; kervandaki malların çokluğunu, buna karşılık muhafız sayısının azlığını onlara anlatarak bu kervanı Mekke’ye dönerken uğrayacağı Bedir’de ele geçirebileceklerini söyledi ve kendilerini sefere davet etti.”
Burada savaş nedeni olarak Peygamberimizin (s.a.v.) “kervanı ele geçirmek isteği” yer alıyordu. Başka da açıklama yoktu. Peki peygamberimiz neden kervanı ele geçirmek istiyordu? Bu yetersiz bilgi tam da İslam düşmanlarının “peygamberimizin yağmacı, savaşçı, kafirlere karşı acımasız” olduğu tezlerini destekliyordu.
Bu şaşkınlıktan sonra internetin en popüler bilgi kaynaklarından Wikipedia’nın “Bedir Muharebesi” maddesine baktığımda ise bilgilerin yarıdan fazlasının “Arkeolojik Bulgular” başlığı altında yer aldığını gördüm. Maddede “Mekke ve civarı hakkında anlatılan bilgilerin 8. Yüzyıl öncesi bilgilerle çeliştiği, hadis kaynaklarındaki bilgilerin coğrafi uyumsuzluklar içerdiği” gibi nedenlerle, konu “….bazı araştırmacılar Muhammed’in gerçek olmayan kurgusal bir kişilik olduğuna inandılar.” noktasına getirilerek, İslam’ın ilk savaşı çerçevesinde, İslam’la ilgili temel şüphelerin okuyucuya ulaştırılmaya çalışıldığını gördüm.
Bu aşamada Müslüman çevrelerin ciddi bir problemi daha ortaya çıkıyor. Önemsemediğimiz şeyler, bize kayıp olarak geri dönüyor. Yazılı kaynaklar, internete aktarılamadığı sürece eğitim-öğretim ve toplum üzerindeki etkisini yitiriyor. Bu kaynakların aktarılmasında da sıkıntılar var, sadeleştirsen bir türlü, aynısını aktarsan bir türlü. Daha çok emekle her iki halini aktarmak da mümkün.
Bugün önce forum siteleri, sonra Wikipedia, blog siteleri ve sözlük türü siteler, toplumun ilk bilgi aldığı sitelerdir. Toplum, doğru bilgi kaynağı konusunda bilgilendirilmediği için bunları temel alıyor. Müslümanlar da “buralara madde nasıl yazılır, forum siteleri, anket siteleri nasıl kurulur, yönetilir?” konularına organize şekilde yönelmediler. Özellikle Wikipedia ihmal edildi. Bazı meşhur şahsiyetler, özel içerikleri uzman kişilere hazırlatırken, bazı cemaatler de kendi görevlendirdikleri elemanlarıyla bu alanda yer aldılar. (1)
Bilinenin aksine, halkın ulaştığı internetteki İslami içeriğin çoğunluğu resmi kurumlar ve akademik çevrelerce değil, bazı cemaatler, vakıflar ve dini organizasyonlar tarafından üretilmektedir. Kur’an-ı Kerim aramalarında bile ancak son bir iki yılda Diyanet’in siteleri üst sıralara yükselmişlerdir.
Bir süre önce Prof. Hayrettin Karaman’ın bu sitelerden birini referans göstermesi önemli bir gelişmedir. Daha önce de bu tür kaynak gösterme yapılıp, yapılmadığını bilmiyoruz. Prof. Karaman, 2002 yılından bu yana yayınını sürdüren, sorularlaislamiyet.com (2) sitesinde yer alan bir bilgiyi (3) kişisel Facebook hesabında kaynak olarak göstermiştir.
Velhâsıl-ı kelâm, sivil veya resmi her ne surette olursa olsun, internette ürettiğimiz dini içerikleri, halkın anlayacağı şekilde ve uygun kanallardan onlara ulaştırmalıyız. Yoksa ehil olmayan kimselerin ürettiği bilgiler, dinimizin doğru şekilde insanımıza ulaşmasını engelleyecektir.
1) Örnek; Adnan Oktar maddesi. Madde tarafsız gibi görünmesine rağmen, verilen bilgilerin detayı ve kendi sitelerine verilen linkler, maddeyi Adnan Oktar ekibinin yazdığı kanaatini oluşturuyor. https://tr.wikipedia.org/wiki/Adnan_Oktar
2) Ciddi bir ekip çalışması ürünü olarak dikkat çeken sorularlaislamiyet.com, Feyyaz Bilişim ve Gelişim Derneği’nin yönetimindeki pek çok siteden biri.
3) https://www.facebook.com/HayrettinKaraman.net/posts/4158054707574581
