Yaşadığımız sel felaketi nedeniyle ekteki fotoğrafları görmeyen herhalde kalmamıştır. Herkesin ağzından çıkan bir söz var;
“Dere yatağına ev yapılmaz, yapılırsa böyle olur”. Yapılmaz, doğru.
Peki bu insanlar niye dere yatağına ev yapıyorlar hiç düşündünüz mü?
Karadeniz arazisi ya dere yatağıdır ya da dağın eteği. İnsanlar evini dere yatağına yapmazsa dağın eteğine yapacak. O zaman da sel değil yel alacak. Toprak kayacak vs. “Evini dereye yapma sel alır, eteğe yapma yel alır”
Peki insanlar neden daha çok dere yatağına ev yapıyor? Çünkü vakti zamanında ancak dere yataklarının olduğu bölgelerden yol geçti de ondan. Yol geçmeyen dağ başına ev yapmakla yolun geçtiği derenin yanına ev yapmak aynı mıdır?
Eleştirmek kolay, önemli olan eleştiri ile birlikte çözüm de üretmek. Çözümümüz ne? 1970’lerde yapıldığı gibi sel felaketi yaşanan bölgedeki tüm insanları Türkiye’nin başka bölgelerine mesela Çaykara’dan Gökçeada’ya taşımak, bu mudur çözüm?
Bu bölgedeki insanlar evlerini yapacaklar, derenin yanına da yapacaklar dağın eteğine de çünkü başka alternatifleri yok. Ve küresel ısınma olsa da olmasa da bu bölgede yağmur yağacak, seller olacak. Bunlar kaçınılmaz olgular. Evet coğrafya kaderdir. Sen çözümünü bu şartlara göre üreteceksin. Ve ayrıca bu insanlar tarım da yapacaklar yani eğimli arazilerine çay da ekecekler, çünkü bölgenin en önemli geçim kaynağı da budur.
Sen çözümünü buna göre üret, uzaktan ahkam kesme. Dere yatağında yapılacak evlerin teknik şartları nelerdir, dağın eteğine yapılacak evlerin şartları neler? Bunu çalış. Çay dikilecek alanlar nasıl olmalı (eğimine göre ağaç sayısı vs), bunu tanımla.
Ayrıca şunu da bil ki bu bölgede sadece yaz yağmur yaşanmıyor, kar kış da yaşanıyor, bu dağların eteklerinde yoğun karlar olur, yani sadece derenin seli ile değil kışın bu dağların eteklerindeki karla da mücadele edeceksin.
O halde yapılan hatalar varsa tabi ki söyle ama çözüm de üret. Lakin uzaktan değil, bölgeyi iyi incele de ondan sonra.
Ve şunu unutma!
Evet dere de kutsaldır ağaç ve orman da ama kutsal olan birşey daha var; insan.
