Selçuklularda Melikşah’ın ve Sencer’in hatunları gibi Harzemşah İl Arslan’ın (1156-1172) karısı da Terken unvanını taşımaktaydı. Kocası 1172’de vefat edince, kendi oğlu olan Sultan-şah’ı tahta oturtmuş, ancak İl Arslan’ın öteki oğlu Alaaddin Tokuş (Tekiş) Kara Hıtaylardan yardım isteyerek, bunlara karşı çıkmıştı. Nihayet aralarındaki kavgalar bittiğinde, Alaaddin Tokuş (1173-1200) üvey annesini öldürtmüştü (1174). Alaaddin Tokuş’un eşi de bir Kıpçak Türkü’ydü ve o da Terken Hatun diye anılmıştır. Gayet nüfuzlu olan bu Türk hatununun tesiri oğlu Muhammed üzerinde oldukça fazlaydı.. Onun yedi katipten oluşan bir inşa divanının, vezirinin, sarayının ve tamamen kendine bağlı Kıpçak Türklerinden oluşan bir ordusunun bulunduğunu biliyoruz.. Mührünün üzerinde ” din ve dünyanın koruyucusu, Türklerin prensesi, bütün kadınların melikesi” yazıldığı söylenir.. İlerlemiş yaşına rağmen oldukça güzel bir kadın olan Terken Hatun’un hiçbir emrine oğlu karşı gelemiyordu. Ordu komutanları, valiler, hatta devletin harici siyasetine dahi o karar veriyordu. Bazen, hükümdarın sarayından ve kendi sarayından bir konu hakkında ayrı ayrı ferman çıkıyor, neticede Terken Hatun’un isteği oluyordu.. Sultan, annesine karşı kendisini ispatlamak için Azerbaycan’ı ve Irakı Acemi elegeçirmiş, hatta Bağdat’a Abbasi Halifesinin üzerine dahi yürümüştü (Bu esnada Çingis Han, güçlenmektedir).. Bağdat’ı Harzemşah ordusunun gazabından aniden bastıran kar yağışı ve tipi kurtarmış, Harzemşah ordusu kamilen donarak ölmüştü..
Terken Hatun, (kendi kabilesinden olduğu için ) Sultan Alaeddin’in Kıpçak hanımından olan 5 yaşındaki Uzluk’u veliaht tayin etmiş, her yönden yetişkin olan, lakin anası bir Hintli cariye olan Celalettin Harzemşah’ın hakkı yenmişti.. Terken Hatun, oğlu Sultan Alaeddin Muhammed, Vezir ve Kıpçaklar koskoca Harzemşah devletinin içini oymuşlar, koca devlet Çingis hanın bir vuruşuyla darmadağın olmuştu. Alaeddin Muhammed Şah devletini savunamamış, Moğolların önündenn kaçarak Hazer Denizinde bulunan Abiskun adasına sığınmış burada korkakça vefat etmişti.. (Bu arada Harzemşahlar ile Moğolların arası Terken Hatun’un atadığı, aynı zamanda da amcası oğlu, Otrar Valisi İnalcık Hayır Han, Çingis Hanın himayesinde ticaret yapan çoğu Müslüman büyük bir tüccar kafilesini öldürtmesi sebebiyle açılmıştı.)
Terken Hatun yanında bulunan diğer hanedan üyeleri ve şehzadeler ile beraber, Moğol işgal ve tahribatından Kuzey İran’da Hazer denizi sahillerinde bulunan İlan kalesine sığınmış lakin senenin çoğu yağmurlu geçen bölgede bir damla su düşmemiş, kale şiddetli susuzluk sebebiyle teslim olmuştur.. Kümahi Şah adındaki en küçüğü müstesna, tüm şehzadeler derhal öldürüldüler. Sultanın kızları, vezir, hazine ve Terken Hatun esir olarak Cingiz Han’a Karakurum’a gönderildiler.. İhtiyar Terken Hatun’un durumu o derece sefihane idi ki günlük yiyeceğini bile Çingiz Han’ın sofrasının artıklarından bizzat gelerek toplamak suretiyle temine mecbur bulunuyordu..
İkbal devrinde irtikap ettiği hataların, cinayetlerin, binlerce insanın kanının dökülmesiyle intaç (neticelelen) eden hakimiyet teşneliğinin (susamışlığını) böyle akıbetini böyle acı bir şekilde gören bu kadın 1232-33’te vefât etmiştir..
