2008 Dünya Ekonomik krizi Kripto Parayı doğurdu.
Kripto Parayı oluşturan Blockchain Teknolojisi 2009 yılında dünyaya duyuruldu.
Duyuran kişi lakap (mahlas) kullanmıştı.
Kim olduğunu bilmiyoruz .
Bu aslında dünyada yeni bir devrimdi.
Bilgi internetinden değer internetine geçişti ve
Merkezi otoritenin yok olmasıydı.
Kripto para Anonimdir ve bir sahibi yoktur.
Devletler yönetirken yaptıkları hataları halka yüklerler.
Bu enflasyon ve fazla para basma şeklindedir.
2008 Krizinde ABD 4.5 Trilyon dolar karşılıksız para bastı.
Krizi oluşturan merkezi otoritenin oluşan zararı tüm dünyaya ödetme operasyonuydu bu.
Parayı basanda vergi olarak toplayan da merkezi otorite olduğu için insanların buna yapabilecekleri hiçbirşey yoktu.
Merkezi otorite istediği kadar para basıp istediği kadar vergi koyabiliyor ve kendi hatalarını halka ödetiyordu.
Enflasyon fırlamış, yükselmiş merkezi otorite için çok sorun yoktu.
Bu tüm dünyada böyleydi.
İşte tam burada Kripto para çıktı piyasaya.
Bankalar, vergi daireleri, merkez bankaları yoktu bunda.
Anonim bir hareketti.
Bir sahibi, kontrol edeni yoktu.
Blockchain; Bilgi internetinden değer internetine geçmektir.
Merkezi otoritenin yok olmasıdır.
Bitcoin blok zincir teknolojisinin bir uygulamasıdır.
Dünyayı değiştirecek olan blok zincirdir.
Bitcoinler;
1.Merkezi bir yapıya sahip değiller.
2.Arkalarında bir merkez bankası veya bir devlet yok.
3.Dağıtık bir yapıya sahipler, bu sebeple hacklenmesi, merkezi bir sunucusu yok.
4.Arz edilecek miktar belli.
Yani devletlerin para basarak kendilerine gelir elde etmesi ve faiz ve enflasyonla yükü halkın omuzlarına yüklemesi Kripto Paralarda olmaz.
Üretilen bir bitcoin üretim zincirinden nereden nereye gittiği kesin olarak kayıtlıdır fakat bu zincirdeki gerçek isimler kayıtlı değildir.
O yüzden yeraltı dünyasının parası denmesinin sebebi odur.
Bitcoin işlemlerinin tamamı anonimdir.
Yani işlemleri herkes görüp takip edebilir ama kimler tarafından yapıldığı belli değildir.
Normal nakit paralarda trafiği takip etmek çok zordur
Oysa bitcionde herşey kayıtlıdır.
Bitcoin şuanki dünya düzenini değiştirebilecek durumdadır.
O yüzden devletler buna karşıdır.
Hiçbir devlete ve merkez bankasına bağlı değildir.
Kripto paralarda Vergi takibini devletler yapamacak durumdadır.
Enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde halk devlet paralarından uzaklaşıp bitcoin kullanımına geçmektedir.
Çünkü enflasyonu doğuran sebep devlet otoritelerinin kendisidir.
Hükümetlerin yanlış politiklarının sonucu ortaya çıkan hiper enflasyonu halk mı ödemek zorunda.
Paralar ne kadar değersizleşirse halk kripto paralara yöneliyor.
Salgından dolayı trilyonlarca dolar para basan Abd merkez bankası bunun karşılığını tüm dünyadan toplayacak.
Oysa kripto para buna karşı bir önlem.
Yunanistan krizde bankadaki paraların %7’ni kesinti (haraç) yaptı.
Halk hiçbirşey yapamadı.
Oysa kripto paralarda bunu yapamaz.
Çünkü Yunanistan vatandaşları üzerinde ne kadar kripto para var bunu bilmesinin imkanı yok.
Aslında Bitcoin düzen bozucu paradır.
Yani bir ülkede devlet parayı kendisi basar ve çeşitli yöntemlerle geri kendine alır
Bu Türkiyede bir para 6 ile 8 kez el değiştirdiğinde tekrar devlete geri döner.
Oysa kripto parada böyle bir durum yoktur .
Dünyada köpük olan trilyonlarca dolar para var
Bu köpük bir yerden erimeye başladığı an tüm sistem yıkılacak oysa kripto parada öyle bir sorun yok.
Kripto Paralar Saadet Zinciri mi?
Sadet zincirinde bir piramit vardır.
En üstte saadet zincirini kuranlar vardır.
Zincire yeni girenler üyelik parası öderler.
Bu parayla üsttekileri beslerler.
Yeni üye buldukça kendileri pay alırlar
Pramit çökene kadar sürekli artış gösterir
Oysa bitcoinin tepesinde birileri yoktur .
Bitcoin satın alan kişi dilediği zaman satış yaparak çıkabilir.
Satarken fiyat artış ve düşüşlerinden etkilenir.
Bitcoin’in değeri ne ki para etsin biz ona para yatıralım.
Bitcoin’in içsel değeri nedir ki.
O halde doların değeri ne ki bir kağıt parçasından başka ne değeri var.
Niçin ona para yatırıyoruz.
Doların içsel değeri nedir ki.
Kağıt paraların karşılığında altın var diyorlar.
Hayır yok.
1970’lerde basılan paranın karşılığında rezerv altın bulundurmak terk edildi.
Abd’nin 2017 altın rezervi 8.130 ton.
Cari fiyatlarla 330 milyar dolar ediyor.
Oysa ABD’,nin bastığı para 4.5 Trilyon dolar 2017 rakamları.
Şuan devletler sadece para basıyor karşılığı olmadan basıyor.
Arkasında sadece devlet itibarı var.
Teknolojisi, askeri gücü, üretimi devlet itibarını oluşturuyor ve ona göre para basıyoruz diyorlar.
Uber’in bir tane taksisi yok.
Bir tane şöförü yok.
Sadece bir sistemi var ve bu sistem 2018 verilerine göre 60milyar dolardı.
Bitcoin Para mıdır?
Paranın üç foksiyonu vardır.
1.Değişim aracı. Yani alışverişlerde kullanılması.
Bitcoin artık alış-verişlerde kullanılabiliyor hatta bir Tesla araba alabiliyorsunuz Bitcoinle
2.Değer Saklama, yatırım.
Bitcoin eskiyen, yırtılan, bozulan, hatta sahtesi yapılabilen birşey değildir.
Kağıt paradan çok daha kolay saklanabilir.
3.Muhasebe yani kayıt.
Resmi Raporlama uygulanmamakla birlikte muhasebe mantığını uygulamakta bir engel yoktur.
Paranın özellikleri.
1.Kabul edilebilirlik .
a.Bitcoin’in tanınabilirliği ve kabul edilebilirliği her geçen gün artmaktadır.
Bu güvenle alakalıdır.
2.Değerin istikrarlı olması.
b.Bitcoin’in en sıkıntılı özelliği bu olsa gerek.
Bitcoin değerinde çok derin hareketler olabilmektedir.
Bu bitcoin’in para yerine geçmesini engelleyecek en önemli faktördür.
Fiyat dalgalanmaları azaldıkça para yerine kullanımı artacak, kullanım artıkça dalgalanmalar azalacaktır.
3.Taşınabilir olması.
c.Bitcoin’in en sağlam olduğu özelliklerden birisidir.
Bugün nakit veya bankadaki para bitcoin kadar mobilite değildir.
Dünyanın her yerine bitcoin gönderebilirsiniz.
4.Bölünebilirlik.
Bir bitcoin 100milyona bölünebilir.
Yani kuruşun, kuruşunun, kuruşunun, kuruşuna kadar bölüne bilir.
Bir Bitcoin’in 100milyonda birine satoshi deniyor.
5.Ömürlü olması.
Bitcoin’de ömür diye bir kavram yok.
Banknotların ortalama ömrü 5 yıl kadardır.
Yeni banknot basmak ve dağıtmak maliyettir.
Bitcoin’de böyle bir durum yoktur.
Anında ve maliyetsiz para transferi mümkün mü?
İlk başlarda Bitcoin transferinde aracı kullanmak gerekmiyordu ama bu artan talepten dolayı değişti.
Veri transferi ve bekleme süreleri artınca maliyetlerde arttı.
Şuan için bu konuyu maliyetsiz, aracısız ve beklemesiz yapabilecek algoritmalar geliştirilmeye çalışılıyor.
Bitcoin’in sıkıntıları.
1.Dalgalanırlığının yüksek olması.
Sistemin yaygınlaşmasına engel olmaktadır.
Bitcoin kullanmak isteyenlerin bu konuda haklı çekinceleri vardır.
2.Harcanan elektrik miktarı.
Madencilerin her 10 dakikada bir üretilecek olan blok zincir için rekabet etmeleri yoğun hesaplama gücü gerektirmekte bu durumda hem bilgisayarları çalıştırmak için hemde soğutmak için çok yüksek enerji tüketimine sebep olmaktadır.
Elektrik tüketimleri bitcoin üretim maliyetlerini artırmaktadır.
Ama bu maliyet sadece
uluslararası bir bankanın hacker
için harcadığı zaman ve enerji maliyeti kadar değildir.
Eterhum üretimi Bitcoin üretim maliyetinden oldukca düşüktür.
Etherehum ‘un mucidi 1994 doğumlu Vitalik Buterin’in Blockhain tanımı şöyledir.
Bu öyle sihirli bir bilgisayarki isteyen herkes program yükleyebilir.
Ve bu programları kendi başlarına çalışmaları için bırakabilir.
Bu bilgisayarda ayrıca her programın mevcut ve geçmiş bütün durumları her zaman herkes tarafından görülebilir.
Aynı zamanda bu bilgisayar zincirdeki programları blok zincir protokolün tam olarak belirtildiği şekilde işlemeye devam edeceği için kripto ekonomik olarak güvenceye alınmış bir garanti taşımaktadır
Blok Zincir Teknolojisi:
Aslında bir veri tabanı.
Yani Defteri Kebir teknolojisidir.
Bir aracıya ihtiyaç duymadan bir verinin iki parti arasında doğrudan değiş tokuşunu mümkün kılan teknoloji protokolüdür.
Ağdaki taraflar şifreli kimliklerle anonim şekilde işlemleri gerçekleştirirler.
Her bir işlem değiştirilemeyen işlem zincirine eklenir ve ağdaki tüm kullanıcılara dağıtılır.
Kriptoloji ve
Gizli bilgiyi gönderecek olan kişi karşı taraftan açık anahtarını alır belgeyi kilitler ve karşı tarafa gönderir karşı tarafta özel anahtarı ile kilidi açar.
Başka kimse bu kilidi açamaz.
Digital imzada ise kişi belgeyi kendi özel anahtarıyla kilitler, yani imzalar bu kilitli belgeyi karşıya gönderir karşı tarafta kilitli belgeyi açık anahtarla açar.
Örneğin oturduğunuz apartmanın giriş şifresi 1234 ve posta kutu numaranız 56 olsun.
Size özel birşey gelmesini ve komşularınız tarafından okunmamasını istiyorsanız postacıya açık anahtarınızı yani apartmanın giriş şifresini ve posta numarasını verirsiniz.
Postacı bu şifre ile posta kutunuza zarfı koyar sizde posta kutunuzun anahtarı ile zarfınıza ulaşabilirsiniz.
Postacının bildiği sadece apt giriş şifresi ve posta kutusu numarasır yani bir kaç tane rakam.
Ve zarfı koyduğu posta kutusunun kime ait olduğunu postacı bilmez.
Zarfta şifreli ve parmak izlidir (hex) postacı zarfı açamaz.
Zarfın içinde ne var.
Aslında zarfın içinde de sadece rakam ve harflerden oluşan bir blok zincirin parçasının 256 bitle şifrelenmiş bir şifre vardır .
Bu şifre kırılmaz, kopyası yapılamaz aynısı bir daha asla oluşturulmaz.
Dünyada herşeyin %100 benzerini yapabilirsiniz, mühendislik ve matematiksel olarak yapma ihtimaliniz vardır , ama bunu yapma olasılığınız şuanki teknolojiye göre imkansızdır.
Zarfın içindeki şifre dünyada eşi benzeri olmayan bir daha oluşturulamayacak bir kripto (Şifre)’dır.
Bu blok zincir nasıl yapılıyor , şifreler nasıl oluyor konusuna girmeyeceğim.
Çünkü bu kısım tamamıyla ileri matematik, kriptoloji ve yazılımdır.
Aslında bu blok zincir şifresini bir çoğumuz sürekli kullanıyoruz .
Bankalarda eft ve havale yaparken kullandığımız 3D Security yazılımı 256 bit kriptolamayla şifrelidir.
