SORU 1- Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ), Covid-19 tedavisinde etkili bir ilacın bulunmadığını açıkladı. O halde buna rağmen neden bazı ilaçlar kullanılıyor?
CEVAP 1- DSÖ’nün açıklaması yanlış da değil yeni de değil. Salgının başından beri virüsleri öldüren bir ilacın/antibiyotiğin bulunmadığını söyleyip duruyoruz. Antibiyotikler bakterileri öldürür ama virüsleri öldüremez. Zaten eğer elimizde virüsleri öldüren bir ilaç/antibiyotik olsa idi bu paniği yaşamazdık. Hayatı bu kadar kısıtlamaya gerek kalmazdı o zaman, bu ilacı verir ve tedavi ederdik hastaları. Ama yok böyle bir ilaç. Bu nedenle Covid-19’a karşı en etkili çözüm virüsle karşılaşmamak, virüse yakalanmamaktır. Yani MASKE, MESAFE ve HİJYENDİR. DSÖ’nün söylediği de budur ve doğrudur..
SORU 2 – Madem böyle bir etkili ilaç yok o halde Covid-19’da kullanılan bu ilaçlar ne? Neden kullanılıyor bunlar?
CEVAP 2 – Bu ilaçların bir bölümü –özellikle ülkemizde de kullanılan Favipiravir- virüsü öldüremiyor ama çoğalmasını ve hücrelere tutunmasını baskılıyor. Bu da hastalığın daha hafif seyretmesini sağlıyor. Tedavi süresi kısalıyor. Virüsün akciğerlere inmesini ve zatürre yapmasını önlüyor. Yoğun bakım ihtiyacını azaltıyor. Peki %100 mü bu etkileri? Elbette ki hayır ama istatistiksel olarak anlamlı bulunacak kadar etkili. Bir ilacın kullanılması için illa da %100 etkinlik gerekmiyor (zaten böyle bir ilaç yok gibi), bunun için -kontrol/plasebo grubuna karşı- %20-30 ilave etkinlik bile yetiyor. Tabi yan etkilerinin de kabul edilebilir sınırlarda olması gerekiyor. Ki öyleler zaten. Aksi halde ruhsat alamazlar.
Covid-19 hastalarında kullanılan Favipiravir’in etkili olabilmesi için doz yüklemesi gerekiyor, bu ilacın birinci gün 12 saat arayla 8’er tablet alınmasının nedeni budur ve bunda bir yanlışlık yoktur Çünkü çalışmalar bu şekilde bir doz yüklemesi yapılan hastalarda daha iyi sonuçlar alındığını (daha etkili ve faydalı) olduğunu gösteriyor. Ayrıca bu ilaç virüsün replikasyon yani çoğalma döneminde (hastalığın ilk günlerinde) kullanılınca daha etkili oluyor. Bu nedenle ”benim durumum iyi, şikayetim yok, ilaç almama gerek yok” denmemeli, tablo bozulunca ilacın etkisi de azalıyor çünkü. Doktorların önerileri harfiyen tatbik edilmelidir, zira doktorlar kendi tercihlerini değil, Bilim Kurulu ve Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği tedavi protokollerini (algoritmayı) uyguluyorlar. Ayrıca bakanlık, yeni veriler geldikçe bu tedavi şemalarını güncelliyor. Yani lehte ve aleyhte bir bulgu hemen yansıtılıyor bu protokollere. Bakanlığa/Doktorlarınıza güvenin.
SORU 3- ‘’Covid-19’da ölüm sebebi hastalıktan daha çok kullanılan ilaçlardır, başta kalp krizi olmak üzere bu ilaçların yan etkileridir’’ deniyor. Bu doğru mu?
CEVAP 3- Hayır, doğru değil. Ölüm nedeni bu ilaçlar değil, Covid-19 enfeksiyonunun neden olduğu komplikasyonlardır. Özellikle koagülopati (yani pıhtılaşma problemleri) ve sitokin fırtınası değimiz durum. Covid-19 sistemik bir vaskülit yapar, damarlarda pıhtılara neden olur, dolayısıyla kalp krizini de tetikler, çünkü koroner damarlarda pıhtılar oluşur. Kalp krizine neden olan olay da budur zaten. Nitekim bu durum (yani Covid-19’un pıhtılaşma sorunlarına neden olduğu) bilindiği için salgının başından beri Heparin ve Aspirin gibi –antikoagülan ilaçlar- kullanılıyor. Hatta bu ilaçlara belli bir yaşın üzerinde iyileştikten sonra bile 6 ay devam ediliyor. Ama buna rağmen bazı hastalarda başlayan kötü süreç durdurulamıyor ve hasta kaybediliyor.
Yani Covid-19 tedavisinde kullanılan ilaçların bir bölümü virüsün çoğalmasını ve hücreye tutunmasını önlemeye yönelik iken bir bölümü de virüsün sebep olduğu komplikasyonları önlemek için kullanılıyor. Tablo bazen öyle karmaşık hale geliyor ki, normalde hastalığa yakalanmamak için direnci yüksek olsun istenen bu hastalarda, bağışıklık sistemi –Deksametazon gibi bazı ilaçlarla- baskılanıyor. Çünkü en sık ölüm sebebi sitokin fırtınası dediğimiz bu durumdur. Bu, bağışıklık sisteminin virüse karşı aşırı bir şekilde savunma yapması demek. Bu aşırı savunma –otoimmun reaksiyon- esnasında bağışıklık sistemi virüsü öldüreyim derken kendi dokularımızı da öldürüyor, harap ediyor. Bu yüzden Deksametazon gibi ilaçlardan –doğru zamanda ve doğru hastalarda- kullanılırsa çok olumlu yanıtlar alınabiliyor. Yani öyle bir hastalık ki, bağışıklık sisteminin güçlü olması kurtarıcı da olabiliyor, öldürücü de.
SORU 4- Sosyal medyada ‘’Benim annem/babam hastaneye yatırılırken gayet iyi idi ama hastaneye yattıktan sonra kötüleşti, hatta öldü’’ diyenler var. Bu doğru mu? Doğru ise neden böyle oluyor?
CEVAP 4- Eğer bir hasta Covid-19 nedeniyle hastaneye yatırıldı ise ‘’iyi’’ değil ‘’kötü’’ veya kötüleşme ihtimali var demektir. Görünüşte iyi olabilir ama tıbben kötüdür (oksijen saturasyonu düşüktür vs). Aksi halde yatırılmaz zaten. Hele de yatak sorunu var iken. Dolayısıyla eğer bir hasta hastaneye yatırıldıktan sonra kötüleşti ise, bu durum, ‘’bu hastanın durumu kötüleşecek, bunu yatıralım’’ diyen doktorların öngörülerinin isabetli olduğunu gösterir. Tabi bu şekildeki hastaların bir bölümü ne yapılırsa yapılsın kurtarılamaz iken bir bölümü yapılan destek tedavileri ile iyileşebilir. Unutulmamalı ki iyileşme yine her halükarda vücudun kendi savunma sistemi sayesinde olur/oluyor, ama bazen bu savunma aşırı savunmaya dönüşürse ne yazık ki ölüm de getirebiliyor, yani her şey bıçak sırtı gibi… Yoğun bakımlarda verilen destek tedavileri de hastanın vital fonksiyonlarının stabil kalması –hayati fonksiyonlarının desteklenmesi- içindir. Yoksa hastaneye yatırılan veya ilaç tedavisi başlanan her hasta mutlaka iyi olacak diye bir garantimiz yok, eğer olsaydı zaten bu kadar panik yapmazdık.
SORU 5-Sağlık Bakanı Fahrettin Koca bile ‘’Mevsimsel grip artık Koronavirüs’’ dedi. Covid-19 bir Grip ise niye bu kadar panik yapıyoruz?
CEVAP5- Bakan Koca, ‘’Covid-19 bir griptir’’ demedi, ‘’Covid-19, artık her yıl gördüğümüz grip salgını kadar yaygın hale geldi, çok dikkatli olmalıyız’’ demek istedi. Grip influenza virüsü ile olur. Covid-19 ise Coronavirus. Yani farklı bir virüs bu, grip değil. Gripte ölüm oranı binde birin hatta 0,5’in altında ilen, Covid-19’da %1-2, bu çok yüksek bir oran. Nitekim hangi grip salgınında her gün yüzlerce insan öldü? Hangi grip salgınında yoğun bakımlarımız şimdi olduğu gibi tıka basa doldu? Üstelik bu kadar yeni hastane ve yoğun bakım yatağı ilavesine rağmen (en çok yoğun bakımın bulunduğu İstanbul’da şu anda ciddi bir yoğun bakım sıkıntısı var, hastalar çevre illere gönderiliyor artık).
SORU 6- Maskeler zararlı mı?
CEVAP 6- Hayır. Halk maske ile yeni tanışmış olabilir ama biz cerrahlar her gün maske takar ve ameliyatlarımızı maskeli bir şekilde yaparız (ameliyat bölgesine ağzımızdan mikrop dökülmesin diye). Bu yüzyılı aşkın bir süredir böyle. Maske takmak virüsten korunmak için elbette ki yüzde 100 garanti vermiyor, çünkü tak-çıkar vs yaparken veya elden de bulaşabilir, ama hala en etkili ve en zararsız yöntemdir maske takmak. Bu böyle olmasa idi biz sağlıkçılar hepimiz Covid-19 olmalı idik. Çünkü bizim bu virüsle karşılaşmamış olmamız mümkün değildir. Bu nedenle maske konusundaki spekülasyonlara itibar edilmemelidir. Yüz binlerce doktor, zararlı olan bir şeyi yıllardır kullanır mı? Ama sadece bizim değil karşımızdakinin de maskeli olması gerekir. Bu çok önemli.
SORU 7- ‘’Aşılar aslında önceden de hazırdı ama şimdi piyasaya sürecekler’’ deniyor. Bu doğru mu?
CEVAP 7- Bunun mümkün olmadığını –hatta saçma bir söz olduğunu- artık herkes görmüş olmalı. Çünkü bir aşının geliştirilebilmesi için hayvan testlerinden sonra on binlerce insan üzerinde de güvenli ve etkili olduğu gösterilebilmiş olmalıdır (şu anda ülkemizde de gönüllüler üzerinde yapılan Faz 3 çalışmalarını düşünün). Bu çalışmalar on binlerce insan üzerinde, çok uluslu bir şekilde yani farklı ülkelerde ve çift kör yöntemle yapılmalı (bazı gruplara aşı, bazı gruplara boş aşı vererek ve sonuçları da hangi gruba ne verdiğinizi bilmeden yorumlayarak). Ki etkili ve güvenli olduğunu görmüş/göstermiş olun. Eğer bunları yapmazsanız ruhsat alamazsınız. Eğer bu testlerde ciddi yan etkiler görülürse veya etkinliği düşük bulunursa yine ruhsat alamazsınız. Nitekim ön sonuçları açıklanan hiçbir aşı henüz ruhsat alabilmiş değil. Daha yeni müracaat ettiler bunun için, yani ruhsatlandırma süreci yeni başladı. Dolayısıyla eğer bir aşı (ve ilaç) ruhsat aldı ise etkili ve güvenli demektir. Bu testlerden geçmiş demektir. Panik yapmaya gerek yok. Ayrıca Amerika’da veya Avrupa’da ruhsat alan bir aşı/ilaç, direkt de kullanılmıyor, ilaveten Türkiye’de de ruhsatlandırma yapılıyor. Nitekim aşı çalışmalarına yaklaşık 1 yıldır hepimiz tanık olduk, oluyoruz. Bu işin hiç de böyle söylendiği gibi kolay olmadığını, pat diye ‘’ben aşı buldum’’ denilemediğini hala mı göremedik? (bu arada çok sorulduğu için yazayım, ben ve eşim aşı olacağız, sadece hangi aşıyı tercih edeceğimizi tüm aşıların sonuçları ilan edilince karar vereceğiz, tabi eğer ruhsat alabilirse tabi ki yerli aşıyı tercih ederiz, ama bu diğer aşılar güvenli değil anlamına gelmiyor, ruhsat alan her aşı güvenlidir).
SORU 8- Aşılarla bize çip takacaklar ve bizi takip edeceklermiş, bu doğru mu?
CEVAP 8- Yanlış. Aşılarla böyle bir şey yapılamaz. Çünkü aşı ile verilecek maddeler –izah ettiğimiz üzere- onlarca testten geçerek ruhsat alır. Ruhsat almayan bir madde verilemez. Ayrıca bizi takip etmek isteyenin böyle bir çipe falan ihtiyacı da yok. Bizi rahatlıkla elimizdeki akıllı telefonlarla takip edebilirler (eden de ediyor zaten). Üstelik telefonumuzdaki tüm fotoğraf, video ve seslere ulaşabilecek, ne konuştuğumuzu dinleyebilecek, nereye gittiğimizi ve ne alıp sattığımızı, kimlerle görüştüğümüzü vs görebilecek kadar.
SORU 9-RNA aşısı ile genetiğimize müdahale edilebilir mi?
CEVAP 9- Açıkçası bunu yapmak imkansız denecek kadar zordur. Ayrıca unutulmamalıdır ki bu aşıyı geliştiren firmalar kendi ülkelerindeki bakanlıklardan ve ilgili kurumlardan ruhsat almak zorundadırlar. Bunun için faz 2 ve 3 çalışmalarını kendi ülkelerinde de yaparlar. Yani bu aşıları kendi vatandaşlarında da test ederler. Ruhsat aldıktan sonra da bu aşıları kendi vatandaşlarına yaparlar. Almanya ve Amerika gibi ülkeler eğer var ise kendi vatandaşlarına yapılan genetik müdahalelere onay mı vermiş oluyorlar? Böyle bir şey mümkün olabilir mi?
Ayrıca virüsün kendisi zaten RNA parçacığı ve asıl genetik materyalimizi kodlayan da virüsün kendisi. Dolayısıyla bu spekülasyonlara itibar etmemek lazım. Tüm bunlar ruhsat alan bir aşının veya ilacın hiç yan etkisi olmaz demek değildir. Ama bu yan etkiler kabul edilebilir sınırlarda olur. Mesela hali hazırda yan etkisi en az ve en etkili ilaçlardan biri olan penisilin bazen anaflaktik şok yaparak ölüme bile neden olur/olmaktadır. Ama bu tabii çok çok düşük bir olasılıkla gerçekleşir. Bu, yolda yürürken çatıdan düşen bir kiremidin kafanıza vurması gibi bir şey.
Ayrıca genetik materyalimize yani DNA’larımıza zarar veren, DNA’larımızı kıran, parçalayan bir şey söyleyeyim mi size?
Sigara. Evet, püfür püfür içilen sigara. Aziz Sancar hoca kaç kez açıkladı bunu ama nedense hiç kimse gündem etmiyor bu konuyu? Niye? Çünkü bu zaten bilinen bir şey, gizli olan bilgileri! ortaya çıkarmak, herkesin bilmediği gerçekleri! deşifre etmek daha havalı, değil mi? “Vay be, adam neleri biliyor, neleri deşifre ediyor?” dedirtmenin cazibesi.
SORU 10- Aynı gün içerisinde yapılan 2 PCR testinin biri pozitif çıkarken biri negatif çıkabiliyor veya hasta zannedilen birinin PCR testi negatif çıkarken durumu iyi olan birinin PCR testi pozitif çıkabiliyor, bunların sebebi nedir?
CEVAP 10- PCR testi %100 pozitif çıkmaz, bu zaten pandeminin başından beri hep söylendi, yaklaşık olarak %70 civarında pozitif çıkar. Neden bu böyle? Çünkü test sürüntü ile elde ediliyor, sürüntü tam yerinden alınamazsa, olması gerektiği gibi alınamazsa, yeterince virüs toplanamazsa, alınan materyaller laboratuvara uygun koşullarda taşınamazsa veya viral RNA laboratuarda sonuç verecek kadar üretilemezse… -hastada virüs var olsa bile- test pozitif çıkmaz. Bu baştan beri bilinen ve uzmanlarca ifade edilen bir şey zaten. Nitekim bu böyle olduğu için testi negatif çıkan ama klinik ve radyolojik olarak Covid-19 olduğu düşünülen, örneğin akciğer tomografisinde buzlu cam görüntüsü bulunan hastalara da Covid tedavisi başlanıyor. Yani PCR testinin negatif olması hastanın Covid-19 olmadığını garanti etmiyor. Dolayısıyla Covid-19’lu bir hastada aynı gün içinde yapılan PCR testlerinin bir bölümü pozitif, bir bölümü negatif çıkabilir. Yani teknik olarak PCR testinde ”yalancı negatiflik” söz konusudur. Fakat ”yalancı pozitiflik” çok çok düşük bir ihtimaldir(kontaminasyon?). Dolayısıyla bir hastada Covid-19 PCR testi negatif ise bu durum hastanın Covid-19 olmadığını garanti etmez ama test sonucu pozitif ise hastanın Covid-19 olduğu kesin gibidir.
SORU 11- “Covid-19 aşısını geliştiren Alman Biontech (+Amerikan Pfizer) firması Bill Gates’in ortak olduğu bir firma imiş. Demek ki bu işin içinde de Bill Gates var. Gates aşılarla dünya nüfusunu azaltmak istiyor” şeklinde yorumlar var. Bunlar doğru mu?
CEVAP 11- Öncelikle Bill Gates’in ”aşılarla dünya nüfusunu azaltmak lazım” şeklinde bir beyanı yok(bu konuda bir beyanı var ama kast ettiği başka bir şey, konuyu doğru şekilde nakleden teyit siteleri var, internetten bakılabilir). Ayrıca Bill Gates, kurduğu vakıf üzerinden sadece Biontech firmasına değil, bazı kritik hastalıklar üzerinde tedavi ve aşı çalışmaları yapan ona yakın bilimsel kuruluşa da destek veriyor. Mesela bunlardan biri de HIV yani AIDS virüsü ile ilgili aşı çalışmaları yapan bir araştırma şirketi. Eğer Gates’in bu desteği sonuç alırsa, yani HIV aşısı bulunursa dünya nüfusu azalacak mı, artacak mı?(HIV ölümcül bir hastalık olduğuna göre). Demek ki Gates’in dünya nüfusunu azaltmak gibi bir amacı yok. Zaten bunun mantığı da yok. Çünkü Gates bilgisayar programı satan biri. Kazancı ancak nüfus arttıkça artar. En azından azalmamalı. Ancak diyelim ki Gates’in veya başka birinin gerçekten böyle bir niyeti var. Peki bunu aşılarla nasıl yapacaklar? Bu aşıları her ülke, her Sağlık Bakanlığı, dünya genelindeki tüm devletler tek tek ruhsatlandırmıyor mu? Bilim insanları incelemiyor mu? Böyle bir aşıya hangi ülke ruhsat verir? Gates veya başka birinin böyle bir amacı olacak ve dünyadaki tüm devletler (ki artık çok kutuplu bir dünyadayız ve ABD, Rusya, Almanya, Türkiye, Çin, Japonya vs… nerede ise her ülke bir kutup) ve bu ülkelerdeki üniversiteler, STK’lar, hükümetler, meclisler vs ellerini kollarını bağlayıp bekleyecek, itiraz etmeyecek ve hatta bunları -bu aşılara ruhsat vererek ve halkına uygulayarak- bizzat kendileri tatbik etmiş olacaklar, öyle mi? Bunlara evet demek, Gates veya benzerlerini mutlak muktedir ilan etmek yani onlara ilahlık atfetmekten başka bir şey değildir. Bundan kaçınılmalıdır.
SORU 12-Covid-19 salgını ilk olarak Çin’de çıktı ve diğer ülkelere oradan yayıldı. Ama Covid şimdi Çin’de yok gibi, tüm dünyada ise artışa geçti. Neden bu böyle? Burada bir oyun mu var?
CEVAP 12-Burada anlaşılamayacak hiçbir şey yok. Çin otoriter bir yönetim ve salgını kontrol altına almak için gerekli olan tedbirleri -bireyin özgürlüğü vs gibi konuları hiç takmadan- askeri bir disiplin içinde ve hatta biraz da acımasız bir şekilde tatbik ediyor. Karantinada kalması gereken insanların kapılarını kilitledi/kilitliyor. Örneğin bir havaalanında 2 personel maskesiz temizlik yaptı diye havaalanındaki 14.000 yolcuyu koyun gibi çevirip karantinaya aldılar ve hepsine hızlı test yaptılar, hepsini ancak sonuç negatif gelince saldılar(internetten görüntüleri izleyebilirsiniz). Böyle yapan her ülke tabiki salgını kontrol altına alır. Ama dünyada böyle bir önlem alan(alabilen) başka bir ülke yok. İşte bakın ülkemizde de Avrupa ve ABD’de de insanlar özgürlüğümüz kısıtlanamaz diye itiraz ediyorlar, hatta maske bile takmıyorlar. Bu durumda neden Çin salgını kontrol altına alırken diğer ülkelerde salgın yeniden tırmanışa geçmesin ki? Bunda şaşılacak ne var? Nitekim sıkı tedbirler uyguladığımız ilk dönemde salgını nerede ise biz de kontrol altına almıştık. Ama tedbirleri gevşetince -ve halk da yapabileceklerini yapmayınca, dikkat etmeyince- salgın tekrar atağa geçti. Bunda şaşılacak bir şey yok.
KISACA;
Biz hekimler, Covid-19’dan korkuyor ve maske, mesafe ve hijyen ile korunmaya çalışıyoruz. Covid-19’u hafife alanlar kadar cesur olamıyoruz. Çünkü Covid-19’a yakalanan hastaların %85-90’ının hastalığı hafif, %5’in ağır ve %2-3’ünün çok ağır atlattığını ve %1-2’sinin de öldüğünü biliyoruz. Bu çok yüksek bir oran. Ama hastalığı atlatanlarda da ciddi sekellerin kaldığını görüyoruz. Ve virüs hemen hemen her organı tutabiliyor; kalp, akciğer, beyin, göz, böbrek, karaciğer, testis vs… bazen hiç umulmadık şekilde gençleri ve hatta çocukları bile öldürüyor. Kısaca bu virüsün kime ne yapacağını tam olarak bilmiyoruz, bunu kestiremiyor ve bu nedenle de korkuyoruz. Ve yoğun bakım kapasitesi en iyi olan ülkelerden biri olmamıza rağmen, yoğun bakımlarımızın da tıka basa dolu olduğunu görüyoruz. Eğer ‘’Hasta olursak hastanelerimiz var ve doktorlar bizi iyileştirir’’ diye düşünüyorsanız, bizim elimizde etkili bir çözümün, yoğun bakımlarda da boş bir yatağın bulunmadığını bilin istiyoruz.
BİR ÖNERİ;
Hiç kimseye zorla tedavi yapılamaz. Herkesin tedaviyi reddetme hakkı vardır. Yani isteyen Covid-19 tedavisini de reddedebilir. Aşı da zaten isteğe bağlı olacak. Birey, eğer kimseye zarar vermiyor, hastalığı bulaştırmıyor ve evinde oturuyorsa sorun yok. Ama Covid-19’u hafife alarak, aşı, ilaç, maske vb konularda yanlış bilgiler vererek halkı yanıltıyor, davranışları ve söylemleri ile halkı (aslında hepimizi) tehlikeye sokuyorsa, bu bireylerin, ihtiyaç duymaları halinde Covid-19 tedavileri –buna yoğun bakım masrafları da dahil- SGK kapsamından çıkarılmalıdır. Çünkü binlerce insan bunlar yüzünden hasta olurken ve maalesef bazıları ölürken, bunların sağlık giderlerini yani mali külfetini de SGK (yani bizler) ödüyoruz. Sokakta maskesiz gezmenin bir cezası varsa, halkın sağlığını tehlikeye sokan bu tür faaliyetlerin de bir cezası olmalı. Bunun bilimle, fikir özgürlüğü ile bir ilgisi yok. Eroin ve esrar gibi uyuşturucu maddelerin zararsız olduğunu savunmak ve bunları propaganda etmek fikir özgürlüğü olmuyor (suç sayılıyor) ise halkın sağlığını tehlikeye sokan yanlış ve yanıltıcı bilgileri yaymak niye suç olmasın?
