Bunu salgının başından itibaren öngörmüş ve yazmıştık. Çünkü Covid-19 ACE proteinlerine tutunuyordu ve bu protein testislerde de vardı. Ama bugün artık şunu da biliyoruz; Covid-19’un bir organa zarar vermesi için illa o organı da enfekte etmesi gerekmiyor. Sebep olduğu -pıhtılaşma bozukluğu, yaygın vaskülit tablosu, sitokin fırtınası ve hiperenflamasyon gibi- zincirleme reaksiyonlarla da zarar verebiliyor.
Nitekim Covid-19’dan ölen hastalarda yapılan biyopsiler (otopsi) virüs izole edilemeyen testis dokularında bile ciddi doku hasarlarının meydana geldiğini ve bu dokulardaki spermatogenetik (sperm üretim) sürecin baskılandığını gösteriyor (1,2).
Bu yüzden, araştırmacılar, Covid-19 geçiren üreme çağındaki erkeklerin, testiküler hasar, hormonal durum ve üreme fonksiyonları açısından incelenmesi gerektiğini savunuyorlar (3,4).
Ayrıca, Covid-19 sadece üreme fonksiyonunu bozmuyor, cinsel işlevi de bozuyor. Damar yatağında endotel hasarı oluşturarak, pıhtılaşma bozukluğu yaparak ve hormonal dengeyi bozarak (subklinik hipogonadizm) erektil disfonksiyon (ED) için zemin hazırlıyor. Pulmoner (akciğer) hemodinaminin bozulması ve kalp-damar problemlerinin gelişmesi ise tabloyu daha da kötüleştiriyor (4).
Bunlara Covid-19 salgını ve karantinanın oluşturduğu psikolojik stresi de eklemek gerekiyor. Covid-19, cinsel işlevi, oluşturduğu bu stres ile de baskılıyor (4,5).
Ne var ki bu strese karşı başa çıkmanın en etkin yollarından biri de cinsel aktivite. Araştırmalara göre, seksüel aktivite, karantina sürecindeki çiftlerde karantinaya bağlı anksiyete ve duygu durum bozukluklarını her iki cinste de anlamlı oranda azaltıyor (5).
Karantinadaki çiftlere duyurulur 🙂
Kaynaklar
1-Yang et al, Pathological Findings in the Testes of COVID-19 Patients: Clinical Implications. Eur Urol Focus. 2020 Sep 15;6(5):1124-1129. doi: 10.1016/j.euf.2020.05.009. Epub 2020 May 31.
2-Achua et al. Histopathology and Ultrastructural Findings of Fatal COVID-19 Infections on Testis. World J Mens Health . 2020 Nov 3. doi: 10.5534/wjmh.200170. Online ahead of print
3-Chen F. Rising Concern on Damaged Testis of COVID-19 Patients. Urology. 2020 Aug; 142: 42.Published online 2020 Apr 25. doi: 10.1016/j.urology.2020.04.069
4-Sansone et al. Addressing male sexual and reproductive health in the wake of COVID-19 outbreak. J Endocrinol Invest. 2020 Jul 13;1-9. doi: 10.1007/s40618-020-01350-1. Online ahead of print.
5-Mollaioli et al. Benefits of Sexual Activity on Psychological, Relational, and Sexual Health During the COVID-19 Breakout. J Sex Med. 2020 Oct 23;S1743-6095(20)30981-4. doi: 10.1016/j.jsxm.2020.10.008. Online ahead of print.
Covid-19 Üreme ve Cinsel Sağlığı da Bozuyor
