Sosyal Medyada yapılan sohbetlerde zaman zaman bazı arkadaşların, ülkemizdeki fikir ve düşünce hürriyeti üzerindeki yasak ve kısıtlamaların en başında gelen 5816 Sayılı “Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanun”un aslında zaten uygulanmadığı yolundaki ülke gerçeklerinden habersiz ve duyarsız yorum ve görüşlerini görünce, bir aydın ve hukukçu olarak gerçekten hayretler içinde kalıyorum. Bu nedenle bu konuda birkaç söz söylemenin boynuma borç olduğunu düşünüyorum.
5816 Sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun, 25 Temmuz 1951 yılında, o günün belki de haklı görülebilecek şartları içerisinde, TBMM’de kabul edilmiş ve 31 Temmuz 1951 tarih ve 7872 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun metni aynen şu şekildedir:
Madde 1 – Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden veya söven kimse bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Atatürk’ü temsil eden heykel, büst ve abideleri veyahut Atatürk’ün kabrini tahrip eden, kıran, bozan veya kirleten kimseye bir yıldan beş yıla kadar ağır hapis cezası verilir.
Yukarki fıkralarda yazılı suçları işlemeye başkalarını teşvik eden kimse asıl fail gibi cezalandırılır.
Madde 2 – Birinci maddede yazılı suçlar; iki veya daha fazla kimseler tarafından toplu olarak veya umumî veya umuma açık mahallerde yahut basın vasıtasiyle işlenirse hükmolunacak ceza yarı nispetinde artırılır. Birinci maddenin ikinci fıkrasında yazılı suçlar zor kullanılarak işlenir veya bu suretle işlenmesine teşebbüs olunursa verilecek ceza bir misli artırılır.
Madde 3 – Bu kanunda yazılı suçlardan dolayı Cumhuriyet savcılıklarınca re’sen takibat yapılır.
Madde 4 – Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 5 – Bu kanunu Adalet Bakanı yürütür.
5816 Sayılı Kanun’un adliyelerdeki uygulamalarını, söz konusu kanun, hukuk tekniği yönünden hatalı, çok elâstikî ve keyfî yorumlara açık olduğu için, bilim adamları, düşünürler ve yazarlar hakkında Cumhuriyet Savcıları tarafından, alelacele ve çoğu zaman ilgili Cumhuriyet Savcısının siyasî ve ideolojik eğilimlerine göre keyfi olarak tanzim olunan iddianameleri, açılan davaları, yapılan yargılamaları ve verilen mahkûmiyet kararlarını ve bu arada yürütülen linç kampanyalarını, görevden alınma kararlarını bir hukukçu olarak, çok yakinen bilirim ve esasen bütün kamuoyu da bunlara şahittir.
Hukukçu olmayanlar için bir yerde bu konudaki bilgi eksikliğini mazur görsem de, bu Kanun’un aslında zaten uygulanmadığı yolunda, ülke gerçeklerinden habersiz ve duyarsız yorum ve görüşler ileri süren birtakım aydınlarımızın ülke gündemini basın ve medya yoluyla dikkatli ve hassasiyetle takip etmedikleri anlaşılıyor.
Bu konudaki en çarpıcı örnek olarak, bütün Türkiye kamuoyunun malûmu olan ama her nedense sizin duymadığınız, 18 Kasım 2006 tarihinde İzmir’de gerçekleştirilen “Avrupa Birliği ve Türkiye İlişkilerinin Toplumsal Etkileri” konulu panelde yaptığı konuşması yüzünden Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Atilla Yayla’nın hakkında tanzim edilen iddianame ile 5816 sayılı Atatürk Aleyhinde İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanunun 1/1, 2/1 ve TCK’nın 53. maddeleri gereğince cezalandırılması istemiyle, yakından izlediğim, İzmir 8.Asliye Ceza Mahkemesi’nde yapılan yargılamasını ve yargılama sonunda hakkında verilen mahkûmiyet kararını ve uzun bir hukuk mücadelesinden sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden yapılan yargılamanın ve verilen mahkûmiyet kararının yanlışlığına mütedair kararını ve buna ilâveten Hoca’nın Gazi Üniversitesi’ndeki görevinden alınmasını gösterebilirim. Hoca’nın hukuk mücadelesi 2006’dan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararının verildiği 24 Mart 2020’ye kadar tam 14 yıl sürdü. Bu arada hoca hakkında yazılı ve görsel basın, günümüzün çok sevilen deyimiyle, medya tarafından yürütülen linç kampanyaları da cabası…
Sanırım sıcaklığı henüz çok taze olan, bu örnek yeterlidir…
Bilvesile sağlıklı ve iyi günler dileklerimle…
