1. İbn Sina’yı Farabi’yi İbn Rüşd’ü yetiştirdi. Onlar, Aristo’yu Platon’u Platinus’in eserlerini şerh edip bir adım ileri götürdü. Tüm Yunanca yazma nüshalar kayıpken Alem Arapça çevirileriyle Yunan düşüncesine yeniden kavuştu. Yunan felsefesini yorumladı, hasiyeleştirdi ve Kuran’ın emrettiği “düşünen insanı diriltti”.
2. Müslümanlar, Yahudilikte “2. Musa ” diye bilinen Maymonides’i yetiştirip Yahudiliğe armağan etti. Maymonides kendi dindaşlarının dünyaya dalıp unuttuğu ahirete imanı onlara hatırlattı. 13 maddelik iman esaslarını mutezili bir anlayışla tedvin etti. Maymonides, en büyük Yahudi gelenek/ Talmud Şarihi olarak eserlerinin tamamını İbranice değil Arapça olarak şerh etti. YAHUDİLİĞİ AĞLAMA DUVARI GİBİ HARAP OLMAKTAN KURTARDI.
3. Müslümanlar, Hıristiyanları Akdeniz havzası ve Endülüs yoluyla etkileyerek onların düşünsel gelişmesini sağlayıp Reform Rönesans ve Aydınlamaya önayak oldu. Avrupa’da Endülüsçü akımlar ortaya çıktı. Aziz Thomas’lar Avoerreizm akımları çıktı. HIRİSTİYANLIĞI DAR SKOLASTİK DÜŞÜNCESİNDEN KURTARIP ÖZGÜR DÜŞÜNMEYE SEVK ETTİ. Hatta akılcı Hıristiyanlık olan PROTESTANLIĞA sebep oldu.
4 Müslümanlar insanlığa savaşta savaş hukuku, barışta, Balkanlar, Ortadogu, İspanya’da ve Anadolu’da başkalarıyla beraber yaşayabilmeyi gösterdi. Bütün dünya adeta getto gibi yabancılardan arınmış yaşarken din birliği peşindeyken Osmanlı ecdadımız sayesinde dünyayı sömüren İngilizler gibi değil, sadece Avrupa Birliği kurmak değil, bütün insanları Adem’in oğulları gören bakışla BÜTÜN DÜNYAYA “İNSANLIK BİRLİĞİ” insanlık nizamı, Nizam-i Alem armağan etti.
Prof. Dr. MUSTAFA ALICI
