Yörünge Dergisi

"Türkiye’nin Entelektüel Aklının Buluşma Noktası"

Cuma, Mart 29, 2024

Ekim Ayı Önemli Olaylar

Ekim ayı ülkemiz açısından son derece anlamlı bir tarihe sahiptir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ilanı 29 Ekim 1923 tarihinde gerçekleşmiştir. Ayrıca NATO’ya üyeliğimiz de yine Ekim ayı içinde başlayan süreçle başlamıştır. Bu ayda, Osmanlı İmparatorluğu tarihinde de önemli gelişmeler yaşanmıştır.

1 Ekim: Tiyatroların açılış günü.

1 Ekim 1730: Osmanlı İmparatorluğu’nun 24’üncü padişahı Birinci Mahmut, 35 yaşında tahta çıktı. Vefat ettiği 1754 tarihine kadar Osmanlı İmparatorluğu’nu başarıyla yönetti.

1 Ekim 1949: Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu.

1 Ekim 1951: Hava Harp Okulu açıldı.

1 Ekim 1992: Ege denizinde gerçekleştirilen ‘NATO Kararlılık Gösterisi-92 Tatbikatı’ sırasında ABD Deniz Kuvvetlerine bağlı USS Saratoga (CV-60)  uçak gemisinden atılan 2 Sea Sparrow füzesiyle TGC Muavenet gemimiz vuruldu. Olayda gemi komutanı Kurmay Yarbay Levent Kudret Güngör, Uçaksavar Yardımcı Subayı Teğmen Alper Tunga Akan, Telsiz Astsubayı Serkan Aktepe, İkmal Çavuşu Mustafa Kılıç ve Er Recep Atak hayatını kaybetti ve 22 asker de yaralandı. ABD olayın ‘kaza’ olduğunu ileri sürdü.

1 Ekim 2017: Las Vegas’ta bir saldırgan otelin 32. katından aşağıda konser için toplanan kalabalığa otomotik silahlarla ateş ederek 59 kişinin ölümüne, 500’e yakın kişinin de yaralanmasına neden oldu. Saldırı ABD’de o tarihe kadar meydana gelen en büyük hadise olduğu açıklandı. Saldırının siyasi maksatla yapılmadığı bildirilirken saldırganın intihar ettiği açıklandı.

***

2 Ekim 1923: Kurtuluş Savaşımızın kazanılmasının ardından işgal güçleri İstanbul’u boşaltmaya başladı.

2 Ekim 1963: Kurtuluş Savaşı komutanlarından General Refet Bele hayatını kaybetti.

2 Ekim 2015: FETÖ’nün Türk Deniz Kuvvetleri’ne yönelik kumpaslarından biri olan ‘Poyrazköy Davası’ 6 yıl süren yargılamanın ardından karara bağlandı. Davada yargılanan 83 sanığın tamamı beraat etti. Mahkeme, onlarca askerin yıllarca hapis yatmasına neden olan sahte delilleri üreten kişiler hakkında ise Savcılığa suç duyurusunda bulunacak.

2-4 Ekim 2017: Genelkurmay Başkanı Org. Hulusi Akar, İran Genelkurmay Başkanı’nın daveti üzerine İran’a gitti. 1979 İran İslam Devriminden sonra ilk kez bir Türk Genelkurmay Başkanı İran’a gitmiş oldu.

***

3 Ekim 1931: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası kuruldu

3 Ekim 1990: Federal Almanya ile Demokratik Almanya birleşti.

3 Ekim 2008: Aktütün Karakolu’na PKK saldırısı: 17 askerimiz şehit oldu!

3 Ekim 2017: Irak IKDP Başkanı ve Irak’ın eski Cumhurbaşkanı Celâl Talabani (84), tedavi gördüğü Almanya’nın Berlin kentinde hayatını kaybetti.

***

4 Ekim: Uluslararası Hayvanları Koruma Günü.

4 Ekim: Dünya Uzay Haftası.

4 Ekim 2017: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bölgesel gelişmeleri görşümek ve bir dizi ekonomik kararlar almak için İran’a bir günlük ziyarette bulundu. Yapılan açıklamalarda İsrail’in Irak’ın kuzeyindeki Barzani yönetimine referandum desteği vermesi Erdoğan’ın açıklamasıyla kınandı. “Mossad devletinin kurulmasına izin verilmeyeceği” açıklandı.

***

5 Ekim 1908: Bulgaristan Prensliği, Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrıldığını ve tamamen bağımsız olduğunu ilân etti.

***

6 Ekim 1923: Türk ordusu İstanbul’a girdi. İstanbul’un kurtuluş günü.

6 Ekim 1926: Kayseri’de ilk uçak fabrikası kuruldu.

6 Ekim 1930: 1. Balkan Konferansı Atina’da toplandı.

6 Ekim 1981: Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat bir suikast sonucu hayatını kaybetti.

6 Ekim 1990: Prof. Dr. Bahriye Üçok (69) Ankara’da bombalı paketle yapılan saldırı sonucu hayatını kaybetti.

6/7 Ekim 2014: PKK, Güneydoğu şehirlerinde yaygın terör eylemleri yaptı. 52 vatandaş hayatını kaybetti. Eylemlere halk destek vermedi. PKK, DEAŞ’la çatışan PYD’ye yardım için Ayn el Arap (Kobani)’ye yardım edilmesini ve koridor açılmasını gerekçe gösterdi.

***

7 Ekim 1571: İnebahtı Deniz Savaşı. Öğleye doğru başlayan ve akşam güneş batarken sona eren savaş çok şiddetli ve kanlı oldu. Batı’nın Osmanlı karşısında aldığı ilk zafer olarak tarihe geçti.

7 Ekim 1991: Türkiye’nin Atina Basın Müşavirliği Basın Ateşe Yardımcısı Çetin Görgü, evinden işine giderken silahlı saldırı sonucu şehit edildi.

7 Ekim 2001: ABD ve İngiltere, Afganistan’a yönelik “Sürekli Özgürlük” adı altında işgal saldırısını başlattı.

***

8 Ekim 1912: Balkan Savaşı başladı.

8 Ekim 1918: Talat Paşa Hükümeti istifa etti.

8 Ekim 1925: İstanbul’daki Yahudi ve Ermeni ruhani başkanları, Lozan Antlaşması’nın, azınlıkların korunmasıyla ilgili hükümlerinin tanıdığı haklardan vazgeçerek, Türk toplumu içinde Türk yasalarıyla yaşamak istediklerini açıkladılar (Benzer açıklama, 7 Ocak 1926 yılında Rum topluluğu tarafından yapılmıştır.)

***

9 Ekim: Dünya Posta Günü.

9 Ekim 1937: Sümerbank Nazilli Basma ve İplik Entegre tesisleri, Atatürk’ün katılımıyla törenle açıldı.

9 Ekim 1944: Anıtkabir’in temel atma töreni gerçekleşti.

9 Ekim 1967: Küba Sosyalist Devrimi’nin liderlerinden Arjantin kökenli Ernesto Che Guavera Bolivya’da öldürüldü.

***

10 Ekim: Dünya Ruh Sağlığı Günü.

10 Ekim 2005: Gazeteci yazar, şair Attilâ İlhan (80) hayatını kaybetti.

10 Ekim 2015: Ankara’da bombalı katliam: 102 ölü! Ankara’da ‘Barış’ mitingi öncesi patlatılan eş zamanlı iki ayrı bomba, 102 vatandaşımızın hayatını kaybetmesine neden oldu. Türkiye tarihinin en kanlı terör saldırısında 246 vatandaşımız da yaralandı. Olayı iki canlı bombanın gerçekleştirdiği ileri sürüldü.

***

11 Ekim: Dünya Kız Çocukları Günü

11 Ekim: Dünya Gazete Dağıtıcıları Günü.

11 Ekim 1922: Mudanya Mütarekesi imzalandı.

11 Ekim 1924: TBMM yeni binasına taşındı. Cumhuriyet Bayramı’nın ilk kutlama töreni bu binada yapıldı.

11 Ekim 1972: Necmettin Erbakan liderliğinde Milli Selamet Partisi (MSP) kuruldu.

11 Ekim 1999: Yazar Fakir Baykurt hayatını kaybetti.

***

12 Ekim 1987: 6. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk (84) hayatını kaybetti. Amiral Korutürk, 1957-1960 yılları arasında Deniz Kuvvetleri Komutanlığı yapmıştı.

12 Ekim 2006: Nobel ödülü, yazar Orhan Pamuk’a verildi. Ödül büyük tepki çekti. Çünkü Orhan Pamuk, bu süreçte Türk milletini Ermeni soykırımı yapmak ve Kürtleri katletmekle suçlamıştı.

***

13 Ekim 1923: Ankara başkent ilân edildi.

13 Ekim 1956: Cahit Sıtkı Tarancı hayatını kaybetti.

13 Ekim 1973: Yazar ‘Halikarnas Balıkçısı’ Cevat Şakir Kabaağaçlı hayatını kaybetti.

13 Ekim 2015: İran Meclisi, 5+1 ülkeleriyle imzalanan nihai nükleer anlaşmanın uygulamaya geçirilmesine ilişkin yasa tasarısını kabul etti.

***

14 Ekim (Ekim’in ikinci Pazartesisi): Ahilik Haftası.

14 Ekim: Dünya Standartlar Günü.

14 Ekim: Karacaoğlan Günü.

14 Ekim 1808: Nizam-ı Cedid ordusunun kaldırılmasının ardından, yeniden benzer bir girişim olan ancak kısa süre yaşayan Sekban-ı Cedid ordusu kuruldu.

14 Ekim 1973: Mısır ve Suriye, İsrail’e saldırdı.

***

15 Ekim: Aşıklar Bayramı.

15 Ekim 1927: Atatürk, CHP kongresinde tarihi Nutuk’u okumaya başladı.

15 Ekim 1961: 27 Mayıs sonrasında oluşturulan yeni Anayasa’ya göre ilk Meclis ve Senato seçimleri yapıldı.

15 Ekim 1961: Uluslararası Af Örgütü, Londra’da kuruldu.

15 Ekim 2008: Şair Fazıl Hüsnü Dağlarca (94) hayatını kaybetti.

***

16 Ekim: Dünya Gıda Günü.

16 Ekim 1981: Sinema oyuncusu Yılmaz Güney’in Isparta Cezaevi’nden kaçtığı açıklandı.

16 Ekim 2017: Irak ordusu, Barzani güçlerinin kontrolü altında bulunan Kerkük şehrine girdi ve kontrolü sağladı. Peşmerge güçleri karşılık vermeden geri çekildi.

***

17 Ekim: Dünya Yoksullukla Mücadele Günü.

17 Ekim 1950: İlk Türk birliği Kore’ye çıktı.

17 Ekim 1951: Türkiye’nin NATO’ya katılmasıyla ilgili protokol Londra’da imzalandı.

17 Ekim 2018: Dünyaca ünlü fotoğraf sanatçımız ve muhabirimiz Ara Güler, 90 yaşında hayata gözlerini yumdu.

***

18 Ekim 1920: Türkiye Komünist Fırkası, Ankara’da resmen kuruldu.

18 Ekim 1931: Bilim adamı Thomas Edison hayatını kaybetti.

***

19 Ekim 1448: Padişah İkinci Murat komutasında İkinci Kosova Zaferi kazanıldı.

19 Ekim 1996: Yazar Kemalettin Tuğcu hayatını kaybetti.

19 Ekim 2015: Muhtarlar Günü ilân edildi.

***

20 Ekim 1905: Galatasaray Spor Kulübü (GS) kuruldu.

20 Ekim 1921: Ankara’daki TBMM Hükümeti ile Fransa Hükümeti arasında Ankara Antlaşması imzalandı.

20 Ekim 1980: Yunanistan, Türkiye’deki 12 Eylül darbe yönetiminin onayıyla NATO’nun askeri kanadına geri döndü.

20 Ekim 2008: Ergenekon kumpas davasının ilk duruşması Silivri’de başladı.

20 Ekim 2011: Libya devlet başkanı Muammer Kaddafi (69) oğlu Mutassım’la birlikte, Sirte’de çeteler tarafından katledildi.

20 Ekim 1016: Atatürk’ün en yakın arkadaşlarından Kılıç Ali’nin gazeteci yazar diplomat oğlu Altemur Kılıç (92) hayatını kaybetti. Kılıç, Kore gazisiydi.

***

21 Ekim 1860: İlk hususi gazete Tercüman-ı Ahvâl çıktı.

21 Ekim 1919: Amasya Protokolleri imzalandı.

21 Ekim 1973: Prof. Dr. Necmettin Erbakan, MSP Genel Başkanlığına seçildi.

21 Ekim 1999: Eski Kültür Bakanlarından Cumhuriyet Gazetesi yazarı Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı suikast sonucu öldürüldü.

***

22 Ekim 1596: Osmanlı ile Avusturya orduları arasında 1. Haçova Savaşı gerçekleşti. Düşman askerlerinin padişah otağına yaklaştıkları anda deveci, seyis, aşçı, katırcı ve karakullukçu denilen hademe grubunun da ellerine geçirdikleri kepçe, çadır kazması, balta, odun yarması, lobut ve odunlarla hücuma kalkmasıyla bilinen savaşta Osmanlı orduları Avusturya ordusunu bozguna uğrattı.

22 Ekim 1831: İlk defa Padişah fermanıyla başlık parası yasaklandı.

22 Ekim 1975: Viyana Büyükelçimiz Daniş Tunagil, ASALA terör örgütü mensuplarınca şehit edildi.

22 Ekim 1993: Diyarbakır Jandarma Asayiş Bölge Komutanı Tuğgeneral Bahtiyar Aydın öldürüldü.

***

23 Ekim 1840: İlk posta (PTT) nezaretinin kurulması.

23 Ekim 1954: Almanya’nın NATO’ya girişiyle ilgili Paris Antlaşması imzalandı.

23 Ekim 2010: Akademisyen yazar Doç. Dr. Durmuş Hocaoğlu (62) hayatını kaybetti.

23 Ekim 2011: Van ve ilçelerinde 7.2 şiddetinde deprem oldu. 500’ün üzerinde vatandaşımız hayatını kaybetti.

***

24 Ekim 1945: BM’nin kuruluşu. BM Günü.

24 Ekim 1969: Şair Behçet Kemal Çağlar hayatını kaybetti.

24 Ekim 1975: Türkiye’nin Fransa Büyükelçisi İsmail Erez (56) ve şoförü Talip Yener, Paris’te Büyükelçilik yakınlarındaki bir köprüde pusuya düşürülerek şehit edildi. Saldırıyı Ermeni ASALA terör örgütü üstlendi.

***

25 Ekim 1894: Halk ozanı Aşık Veysel doğdu.

25 Ekim 1924: Yazar ve düşünce adamı Ziya Gökalp (48) hayatını kaybetti.

25 Ekim 1951: ABD’de ilk renkli televizyon kullanımı başladı.

25 Ekim 1971: Çin Halk Cumhuriyeti, BM’ye resmen kabul edildi.

25 Ekim 1981: Roma Büyükelçimiz Gökberk Ergenekon, ASALA militanlarının saldırısında yaralı olarak kurtuldu.

***

26 Ekim : Hasta Hakları Günü.

26 Ekim 1912: Selanik, Yunanistan tarafından işgal edildi.

26 Ekim 1923: Türk Milli takımı ilk maçında, Romanya ile 2-2 berabere kaldı. Türk Milli Takımının ilk golü Zeki Rıza Sporel tarafından kaydedildi.

26 Ekim 1932: Balkan Misakı kabul edildi.

26 Ekim 1933: Türk kadınlarına muhtar seçme ve seçilme hakkı tanındı.

26 Ekim 1974: Kurtuluş Savaşı komutanlarından E. Org. Fahrettin Altay (94) hayatını kaybetti.

26 Ekim 1993: Prof. Dr. Siyami Ersek hayatını kaybetti.

26 Ekim 1994: İsrail ile Ürdün arasında 46 yıllık savaşa son veren barış anlaşması imzalandı. Böylece Ürdün, İsrail ile barışan ikinci Arap ülkesi oldu.

***

28 Ekim: Kızılay Haftası.

28 Ekim 1938: Ankara Radyosu hizmete girdi.

***

29 Ekim 1907: Mustafa Kemal Bey, 322 numaralı üye olarak Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi.

***

29 Ekim 1923: Cumhuriyet ilan edildi. Cumhuriyet Bayramı.

29 Ekim 1961: İlk yerli otomobil ‘Devrim’,  Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e armağan edildi.

29 Ekim 1987: İlk yerli yapım F-16 uçağı, Cumhuriyet Bayramı törenlerinde uçuruldu.

29 Ekim 2004: AB’nin ilk Anayasası Roma’da imzalandı. Anayasa’ya Türkiye adına Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül imza attı.

***

30 Ekim 1821: Rus Yazar Dostoyevski doğdu.

30 Ekim 1905: Aspirin ilacı ilk kez satışa çıkarıldı.

30 Ekim 1918: Mondros Mütarekesi imzalandı.

30 Ekim 1920: Kars’ın kurtuluş günü.

***

31 Ekim: Uluslararası Karadeniz Günü.

31 Ekim 1831: Takvim-i Vekayi gazetesi yayıma başladı.

31 Ekim 1919: Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Sütçü İmam, Maraş’ta, Fransızlara karşı ilk kurşunu attı.

31 Ekim 1973: İstanbul Boğaz Köprüsü törenle açıldı.

31 Ekim 1989: Başbakan Turgut Özal, Cumhurbaşkanı seçildi.

31 Ekim 2007: SHP Genel Başkanı/Başbakan Yardımcısı Prof. Dr. Erdal İnönü (81) hayatını kaybetti. İnönü, 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün oğluydu.

Daha Fazla

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir