Yörünge Dergisi

"Türkiye’nin Entelektüel Aklının Buluşma Noktası"

Salı, Mart 19, 2024

Sanayi Üretimi Arttı mı, Düştü mü?

Sanayi üretiminde yıllıkta eksilerde gidiyoruz ama aylık bazda artan bir trendi göz ardı edemeyiz. 2019 yılının ilk çeyreğinde aylık olarak sürekli artıda giden bir sanayi üretimimiz var.

2018 yılını Aralık’taki eksi yüzde 9,9’luk sert düşüşe rağmen yüzde 1,3 artıda kapatmak bile Türk sanayinin gücünü gösteriyor. Başta döviz kurundaki sert hareketler ve seçimler olmak üzere tüm riskler paralelinde daralmaya karşın yıllık olarak 2019 yılının ilk çeyreğinde eksi yüzde 7,4, eksi yüzde 5 ve en son Mart verisi eksi yüzde 2,2’lik düşüşteki müspet çizgi tünelin ucundaki ışığın göründüğüne dâir işaretler veriyor.

Anlatayım… Ölçüyü takvimden arındırılmış verilerden alıyorum…

Geçen yılın son aylarını hatırlayalım… Sanayi üretimi Kasım’da aylık yüzde 0,3, yıllık yüzde 6,5 oranında geriledi. Yılın son ayı Aralık’a geldiğimizde sanayi üretimi, aylık yüzde 9,9 düşerken totalde yıllık yüzde 1,3’lük bir artış gerçekleştirdi. Sanayi üretiminin Aralık’taki gerilemesi ise yüzde 1,4 şeklinde belirlendi.

***

Yeni yıl sanayi üretimi açısından düzelmenin işaretleriyle başladı. 2019 Ocak’ta yıllık yüzde 7,4 gerileyen sanayi üretimi aylık bazda yüzde 1 arttı ve yeni yıl ile birlikte sanayi üretiminde bir çıkış başladı.

Çıkış serisi Ocak’ta kalmadı, Şubat’ta da devam etti. Sanayi üretimi yıllıkta bir önceki aya göre 2,4 puan düzelmeyle eksi yüzde 5 gerçekleşirken aylık artı yüzde 1,3 oldu ve endeksteki artış sürdü.

Dün açıklanan Mart verisiyle yıllık bazdaki endeksin eksi yüzde 2,2’ye inmesi bir önceki aya göre yüzde 100’lük bir iyileşmeyi gündeme taşıdı. Mart’ta aylık oran da artı yüzde 2,1 olarak gerçekleşti.

Yani yıllıkta düzelen ve iyileşen bir trend var. Aylık bazda da henüz 2019’da eksiye düşmüş bir oran yok.

Ayrıca 2014’ten 2018 yılına kadar yıllık bazdaki artı total kapanışlar olan yüzde 5,7, yüzde 5,8, yüzde 3,4, yüzde 9 ve yüzde 1,3’leri unutmamak gerekiyor. Bu yıl şu ana kadar eksiye düşmemiş bir sanayi üretimi çok büyük bir sorun oluşmazsa yine artıda kapatacak gibi görünüyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da konuyu güzel özetlemiş ve şöyle demiş:

“Sanayi üretiminde pozitif trend devam ediyor. Bu trendi kamu bankalarıyla birlikte açıklayacağımız paket ile destekleyeceğiz…”

***

Biraz da beklentilerden bahsedeyim…

Kabul etmemiz gereken bir husus var. Bu yılın ilk çeyreğinde daralmada hızlı bir geri çekilme gözleniyor. Bu noktada asıl beklentileri anlamak mümkün olmuyor. Meselâ bu ay takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi yüzde 2,2 ekside gelmiş, beklenti eksi yüzde 4… Aynı konuyu cari açık konusundaki yazımda da ele almıştım. 1 milyar dolarlık açık beklentisi 590 milyon dolar gelince ağzım açık kalmıştı. Yani yüzde 50’ye yakın bir tahmin sapması!.. İnsan apışıp kalıyor!

Sanayi üretiminde de aynı sapma oldu… Hem de oran yine aynı; yüzde 50!.. Sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 4 daralacak diye öngörüde bulunuyorsunuz… Gelen rakamlar tam tamına yarı yarıya; yüzde 2,2. Yani yorumcular veya bu işi inceleyenler Ocak’ta başlayan, Şubat’ta iyice belirginleşen dipten dönmeyi göremiyorlar mı, ona şaşırıyorum! İşte Mart ayında da sanayi üretimi aylık bazda artı olarak hem de bir önceki ayın yaklaşık 2 katı nispetinde geldi. Demek istediğim, hiçbir şeye bakmasanız sâdece endeksteki eğriyi takip etseniz yine bu tahmini yapmazsınız!

***

Sektörleri incelemek dâhi sanayi üretiminin nereden nereye geldiğini gösteriyor. Endeksin omurgası niteliğindeki yüzde 4,1 artan madencilik ve taş ocaklığı ile yüzde 2,2 artış gösteren imalat sanayine bile nazar etseniz söz konusu sapmaya düşmezsiniz.

Olay şu: Sanayi üretimi aylar bazında artı direncini korurken, yıllık bazda da eksi gidişatını iyileştirerek artıya geçme yolunda büyük gayret sarfediyor. Yılın ilk çeyrek görüntüsü bu. Sanayi üretiminde ilk çeyrekle birlikte iyileşmeye bir temel atıldığı düşüncesindeyim. Söz konusu iyimserliğin ikinci ve üçüncü çeyrekle birlikte yılın tamamına yayılarak 2019’un artıda kapatılacağını öngörüyorum.

Sanayi üretiminin bu kadar hassas şekilde üzerinde durmamın sebebi malûm… Büyümeye verdiği katkı… Bu yıl genel beklenti Türkiye’nin en az yüzde 1 civarında daralacağı yönünde. Şayet sanayi üretimleri yüksek gelirse büyümedeki eksi duruş daha da iyileşip, artıya geçme ihtimali de olabilir.

Sanayi üretimi ve büyüme ilişkisinde olumluluk veya olumsuzluk oluşturacak en önemli nokta yılın bundan sonra kalan çeyreklerinde dövizin hareketi olacak. Türk Lirası’nın (TL) değerlenmesi veya değer kaybı sanayi üretimini ve dolayısıyla büyümeyi yakından ilgilendirecek.

Sedat YILMAZ

Daha Fazla

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir