a. Endülüs medeniyeti, İslam’ın tüm beşeri geleneklerin geçmişi, aslı, kökü ve aradığı hakikat olduğunu ilmi eserleriyle, siyasetiyle ve sanat yapıtlarıyla somut olarak gösterdi.
b. Endülüslü Müslümanların, pratik açıdan “en iyi birlikte yaşanabilir komşular” oldukları meydana getirdikleri kültürlerarası ortamla ( convivenza) ortaya çıktı..
c. İslam toprakları olarak yüksek teolojik bilimsel-kültürel değerlerin üstüne Batı’dakiler dahil kendi entelektüel ve bilimsel birikimlerini ekleyerek ortaya koydukları “Doğu-Batı dünyalarının ortak zihinsel ürünü “tamamlanmış medeniyetidir”…..
d. Çünkü Al- Andulucia, kendinden öncekileri kendinde toplamış ve kendinden sonrakileri de aydınlatmış (ﺍﻷﻨﺩﻠﺱ ﺠﻤﻌﺖ ﻣﺍ ﻗﺑﻟﻬﺂ ﻮ ﺍﺿﺂﺀﺕ ﻤﺍ ﺒﻌﺩﻫﺂ ) böylece Aydınlanma Çağı’nın gerçek mimarı olmuştur …
e. Endülüs’un sonu İslamifobik bir durum ve fenomenolojik bir trajedidir; Avrupa’ya insan olmayı öğreten yüksek bir kültür bizzat vahşi ve insani olmayan kaba güç ve tiran bir idare ile geriletildikten ve haince ele geçirildikten sonra hayat tarzlarını ve dinlerini zorla değiştirten Katolik Hristiyan dünyasına karşı sessiz ve bireysel protesto olarak kendi kültür ya da kimliklerini canları pahasına muhafaza etmelerini ama sonunda ortaya çıkan bir şahsiyet kaybını temsil eder…
f. El- Endülüs, bir Avrupa İslam Formu ve Avrupalı Müslümanlar türü olarak İslam’ın Batı’ya bir hediyesidir”….
Prof. Dr. Mustafa ALICI
Endülüs İslâm Medeniyeti
