Yerel seçimlerde yerel yöneticiler seçilecek olsa da seçmenlerin tercihlerini birçok unsur etkilemektedir. Birinci unsur, parti aidiyeti, partiye bağlılıktır. Dünyanın her yerinde, seçmenler, siyasi çizgisine yakın gördüğü partilere destek vermektedir. Siyasi partiler rotasından sapmadığı müddetçe, bu desteğini devam ettirmektedir. Türkiye’de seçmenler üzerinde yapılan araştırmalarda bu bağlılığın %50 ile %70 bandı arasında değiştiği tespit edilmiştir. Bu oran, seçmenlerin partilerini çok kolay terk etmediğini gösteriyor.
İkinci unsur, belediye hizmetlerinden memnuniyet veya memnuniyetsizliktir. Seçmen belediye hizmetlerinden memnunsa, bu hizmetleri sunan partiye desteğini devam ettirecektir. Memnun değilse muhalefet adaylarından birine yönelecektir.
Üçüncü unsur, seçmen ile adayın uyumudur. Siyasi partinin, seçmenin benimseyeceği bir aday göstermesidir. Bazı şehirlerdeki sonuçlar bu açıdan anlamlıdır.
Dördüncü unsur, adayın vaatleri, projeleridir. Seçmen, siyasi partinin ve adayın ne vaat ettiğine değil, bu partinin ve adayın bu vaadini yerine getirip getiremeyeceğine bakmaktadır. Eğer belediye bu partinin elindeyse o belediyede yaptıklarını, bu partinin elinde değilse diğer illerde yaptıklarına bakarak değerlendirir.
Beşinci unsur, siyasi partinin ve adayının bu projeleri hayata geçirip geçiremeyeceğidir. Belediye, adayın mensup olduğu partinin elinde değilse, bu partinin diğer belediyelerdeki performansına göre değerlendirme yapmaktadır. Bütün bu unsurlara ilaveten, ekonomik veriler ve ülkenin güvenliği de seçmenlerin tercihi üzerinde etkilidir. Belediye iktidar partisinde ise hayat pahalılığı seçmenin tercihini etkilemektedir. Ülkenin tehdit altında olduğuna inanması da seçmenin tercihini etkileyen önemli unsurlardan biridir.
Seçmenlerin sandığa gitmesi, seçimlere katılması, seçimlerin meşruiyeti açısından son derece önemlidir. Türkiye’deki katılım oranlarına bakıldığında, seçmenlerin sandığa büyük ilgi gösterdiğini görüyoruz. Katılım oranları, 2004 yerel seçimlerinde %76,25, 2009 yerel seçimlerinde %85,19, 2014 seçimlerinde %89,16, 31 Mart’ta %84 oranında gerçekleşti. Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi’nin Türkiye’deki yerel seçimleri izlemek üzere görevlendirdiği heyetin başkanı Andrew Dawson, “Vatandaşların seçime gösterdiği ilgiden çok etkilendiklerini” söyledi. Türkiye’de siyasi kutuplaşma seçmenlerin sandığa olan ilgisini artırıyor. Başkanlık sistemi, bu ilgiyi daha da artıracak gibi görünüyor.
Av. Cüneyt Toraman
