Yörünge Dergisi

"Türkiye’nin Entelektüel Aklının Buluşma Noktası"

Perşembe, Mart 28, 2024

Zarifi: İsrail’i Yok Edeceğiz Demedik

İRAN’DA GEÇEN HAFTANIN MEDYA TARAMASI

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ne Ayetullah Humeyni ne de eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın “İsrail’i yok edeceğiz” tarzında beyanda bulunmadıklarını açıkladı.

Devrim Muhafızlarından Tatbikat

Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO)15 Aralık’ta başlayan tatbikatı 22 Aralık Cumartesi günü Basra Körfezi’nin Keşm adasında yapılan nihai tatbikatla sona erdi. Büyük Peygamber-12 tatbikatına saldırı ve lojistik helikopterleri ile insansız hava araçları, komando birlikleri ve DMO Sabirin Özel Kuvvetleri katıldı. Ayrıca tatbikatta DMO Genel Komutanı Muhammed Ali Caferi, DMO İkinci Komutanı Hüseyin Selami, DMO Kara Kuvvetleri Komutanı Muhammed Pakpur ve silahlı kuvvetlerin üst düzey yetkilileri de bulundular. DMO Kara Kuvvetleri Komutanı Pakpur, asli stratejilerinin ve ilkelerinin savunma olduğunu belirtti ve tatbikatta önceden belirlenen hedeflere ulaşıldığını söyledi. DMO Genel Komutanı Caferi ise İran’ın savunma gücünün caydırıcı bir güç olduğunu ifade etti. İran tatbikatının öncesinde, ABD donanmasına ait USS John Stennis uçak gemisinin Basra Körfezi’ne giriş yapması da dikkati çekti.

‘Bitüm Sultanı’ İdam Edildi

Ülkenin önde gelen iş adamlarından “Bitüm Sultanı” olarak da bilinen Hamid Rıza Bakeri Darmani, yolsuzluk ve rüşvetten suçlu bulunarak 22 Aralık Cumartesi günü idam edildi. Bazı petrol şirketleri ve bankaların şikâyeti üzerine Ağustos 2014’te gözaltına alınan Dermani, dolandırıcılık şebekesi kurmak yoluyla ‘yeryüzünde fesat çıkarmak’, bazı yerlerde çalışanlara rüşvet vermek, sahte evrak düzenlemek ve bitüm tedarik etmek için paravan şirketler kullanmaktan suçlu bulundu.

Bitüm, yer sakızı da denen ve asfalt yapımında kullanılan bir maddedir.

Şahrudi Hayatını Kaybetti

6 Eylül 1948’de Irak’ın Necef kentinde doğan İran’ın önde gelen din adamlardan Mahmud Haşimi Şahrudi 24 Aralık Pazartesi günü hayatını kaybetti. 1999-2009 arasında Yargı Başkanlığı yapan Şahrudi, beyin tümörü nedeniyle Almanya’da tedavi altında bulunuyordu. Şahrudi, 2017 yılında Haşimi Rafsancani’nin vefatı sonrası Devrim Rehberi Ali Hamenei tarafından Meclis ve Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin arasındaki anlaşmazlıklarda arabuluculuk yapan Düzenin Yararını Teşhis Konseyi Başkanı olarak görevlendirilmişti. Şahrudi, ayrıca beş dönem Anayasayı Koruyucular Konseyi üyeliği ve üç dönem Uzmanlar Meclisi üyeliğini yaptı.

Öğrencileri Taşıyan Otobüs Devrildi

Tahran Azad Üniversitesi Bilim ve Araştırmalar Birimi’nde 25 Aralık Salı günü öğrencileri taşıyan otobüs devrildi. Tahran Acil Servis Merkezi Başkanı Peyman Sabiriyan yaptığı açıklamada otobüste 35 kişinin olduğunu, kaza sonrasında yedi kişinin olay yerinde hayatını kaybettiğini ve 28 kişinin hastaneye kaldırıldığını söyledi. Sabiriyan, hastaneye kaldırılan üç yaralının daha hayatını kaybettiğini ve böylece ölü sayısının 10’a çıktığını aktardı. Olaydan sonra rektörün talimatıyla kuruluna Özel İnceleme Komitesi, olayla ilgili kusurlu buldukları Azad Üniversitesi Bilim ve Araştırmalar Birimi’nden beş müdür ve yardımcısını görevden aldı. Ayrıca yüklenici firmadan iki kişi gözaltına alınırken iki üniversite yetkilisi de savcılığa ifadeye çağırıldı. Sosyal medya kullanıcıları ve siyasi çevrelerden ise Azad Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Ali Ekber Velayeti’ye istifa çağrısında bulunuldu.

Gelecek Yılın Bütçe Tasarısı Meclise Sunuldu

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 25 Aralık Salı günü gelecek yılın bütçe tasarısını meclise sundu. Meclis’te konuşan ve İran altyapısının sağlam olmaması nedeniyle yaptırımların etkisinin daha fazla olduğunu vurgulayan Ruhani, “Eğer sağlıklı altyapımız olsaydı geçen sene ve bu yıl petrol geliri olmadan da bütçe oluşturabilirdik. Petrol gelirinin 2018-2019 bütçesinde payı 142 milyar tümendir (resmî kur üzerinden 33 milyar 800 milyon dolar). Sağlam altyapımız olsaydı yaptırımların etkisi fazla olmazdı.” dedi. Ülkede özel sektörün aktif olması ve başlıca sorumluluğun bu yönde olması durumunda yaptırımların daha az etkili olacağını söyleyen Ruhani, “Çok büyük bir servete sahibiz, petrolün itibarı hükümetin itibarına bağlıdır. Yaptırımları etkisiz kılmak için sermayeyi cezbetmeli ve dışarıdaki İranlıların ülkeye yatırım yapmasını sağlamalıyız.” açıklamalarında bulundu.

Faize Rafsancani’den Çarpıcı Açıklamalar

İran Eski Cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı olan Eski Tahran Milletvekili Faize Haşimi Rafsancani Müstakil Gazetesine verdiği röportajda İslam Cumhuriyeti rejiminin içeriğinin çöktüğünü ve her yerde yozlaşma görüldüğünü söyledi. Rafsancani, “Mahkemeler insanları işten çıkarma ve öğrencilik hayatını bitirme gibi ağır cezalara çarptırarak korku salıyorlar. Hâlihazırda işçiler, kamyoncular, öğretmenler, kadın ve çevre aktivistleri, öğrenciler gibi muhtelif kişiler ya cezaevindeler ya da cezaevine girmek üzere hüküm giymişler. Ağır baskıların olmasıyla birlikte bunlar gittikten sonra ne olacağı kaygısı var. Eğer bugüne kadar fiziki olarak rejim çökmemiş ise halkın İslam Cumhuriyetinden sonra kimin başa geleceği endişesindendir.” ifadelerini kullandı.

Kadınlar Tribünde Maç İzleyebilecek mi?

Yargı Başkanı Kültür İşlerinden Sorumlu Yardımcısı Hadi Sadıgi 23 Aralık Pazar günü verdiği röportajda kadınların spor salonuna girip giremeyeceği yönündeki soruya, iki şartı yerine getirmeleri durumunda spor salonlarına girmelerinde herhangi bir sorun olmayacağını söyledi. Sadıgi, “Kadınlar ahlaki ve şer’i konuları yerine getirmeleri şartıyla salonlara girebilirler.” dedi.

Öğretmenler Birliği Üyesine 7.5 Yıl Hapis

Tahran Temyiz Mahkemesi, 10 Mayıs’ta Öğretmenler Günü’nde okulların özelleştirilmesini protesto etmek için yapılan gösterilerde gözaltına alınan Tahran Öğretmenler Birliği Yönetim Kurulu üyesi Muhammed Habibi’ye Tahran Devrim Mahkemesi 26. şube tarafından 4 Ağustos’ta verilen 7.5 yıl hapis cezasını onayladı. Habibi, ulusal güvenlik aleyhinde suç işlemek için komplo ve toplantı düzenlemek gibi suçlarla itham edilmişti. Habibi ayrıca, rejim aleyhine propaganda yapmaktan ve kamu düzenini bozmaktan 18’er ay hapis, 74 kırbaç ve iki yıl siyasi-toplumsal grup faaliyetlerinden men ve yurt dışına çıkış cezasına çarptırıldı.

İki Asker Hayatını Kaybetti

Kirman eyaletinin Berdsir şehrinde Gülzar İleri Karakoluna 27 Aralık Perşembe günü silahlı bir grup tarafından yapılan saldırıda iki asker hayatını kaybetti ve iki asker de yaralandı. Silahlı saldırganların kim olduğunun henüz bilinmiyor.

İsfahan’da Protesto Gösterileri

İsfahan’da bazı öğretmenler 27 Aralık Perşembe günü geçim sıkıntıları nedeniyle İsfahan İl Milli Eğitim Müdürlüğünün önünde protesto gösterisinde bulundular. Bazı kaynaklarda göstericilere müdahale eden güvenlik güçlerinin göz yaşartıcı gaz kullandıkları ve 40-50 öğretmeni gözaltına aldıkları iddia edildi. Öğretmenler, “Bu kadar adaletsizliği hiçbir millet görmemiştir.” şeklinde slogan attılar.

İran’ın Körfez’de Askeri Manevraları

ABD’nin Hürmüz Boğazı’na askeri sevkiyatından sonra İran Devrim Muhafızları da Hürmüz Boğazı’nda çok geniş çapta bir tatbikat başlattı. İran Devlet televizyonuna göre kara tatbikatı da Keşm adası yakınlarına kadar gerçekleşti. Tatbikatta gemi, helikopter, uçak ve diğer askeri araçlar kullanıldı.

İran Havayolu Mahan Air Almanya’daki Uçuşlarını Askıya Almak Zorunda

“Bild” Gazetesinden edinilen bilgilere göre Almanya Hükümeti İran firması Mahan Air’in Almanya havalimanlarındaki faaliyetlerini durdurmayı planlıyor. Gazete herhangi bir kaynak göstermeden yoğun istişarelerden sonra bu karara varıldığını ve bunun Ocak ayında gerçekleşeceğini bildirdi. Mahan Air hâlen haftada dört kez Düsseldorf’dan iki kez de Münih’ten İran’ın başkenti Tahran’a uçuş gerçekleştiriyor.

Ali Shamkhani: Taliban ile Müzakereler Gerçekleştirdik

İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri 26 Aralık Çarşamba günü Afganistan’a yaptığı ziyaret sırasında, Afganistan hükumetinin de bilgisi dahilinde Taliban ile önceden Kabil’de görüştüklerini ve bu sürecin devam edeceğini beyan etti. Shamkhani görüşmelerinin zamanı ve içeriği ile ilgili ise bilgi vermedi. ABD daha öncesinde birçok kez İran’ı Taliban’a destek vermekle suçlamıştı.

Zarif: İsrail’i Yok Edeceğiz Demedik

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ne Ayetullah Humeyni ne de eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın “İsrail’i yok edeceğiz” tarzında beyanda bulunmadıklarını açıkladı. Zarif Humeyni’nin “İsrail tarih sayfasından silinecek” sözünün “İsrail’in sürdürdüğü politikalardan dolayı bu kaderle karşılaşacağı anlamına geldiğini” ve “asla onu ortadan kaldırma anlamı taşımadığını” belirtti. Zarif, Fransız bir dergiye verdiği bu mülakatta Mahmud Ahmedinajad’ın açıklamalarının aynı düzlemde olduğunu sözlerine ekledi.

İran’ın Çin ile Ticareti

Çin gümrük verilerine göre İran ile Çin arasındaki ticaretin 2018’de geçen yılın aynı dönemine göre aynı miktarda yani, 33,4 milyar dolar olduğu görülmektedir. Çin’in İran ile aynı dönemde yaptığı ihracat oranı %17 düşerek 13,7 milyar dolara geriledi. Ancak Çin’in İran ile 2018’de yaptığı ithalat oranı %16 artarak geçen yılın aynı dönemine göre 16,9 milyar dolardan 19,7 milyar dolara yükseldiği belirtilmektedir.

İkili ticaret bu dönemde İran’a 6 milyar dolar katkı sağlamaktadır.

İran Petrol Gelirlerinde Düşüş

ABD’nin tek taraflı yaptırımlarına maruz kalan İran, gelecek yıl bütçedeki petrol gelirlerinin payını mevcut bütçeye göre %28 oranında düşürdü. İran Bütçe ve Planlama Kurumu Başkanı Muhammed Bagher Nobakht yaptığı açıklamada, “İran’ın geçen yıl 27 milyar dolar olan petrol gelirlerinin bu yıl bütçedeki payının %28 oranında azaltılması ile 21 milyar dolar olmasına karar verildi.” dedi. Bütçe ve Planlama Kurumu Başkanı Nobakht, bütçede kabul edilen ortalama petrol fiyatını belirtmezken daha önce yapılan açıklamalarda hesaplamaların varil başına ortalama 60 dolarlık tahmin üzerinden günlük 1 ila 1,5 milyon varil ihracat temelinde yapıldığı ifade edilmişti.

İran’ın Irak’a İhracatı %55 Arttı

İran Ticareti Geliştirme Kurumu Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Genel Müdürü Farzad Pilten, İran yılının ilk sekiz ayını içeren Mart-Kasım 2018 tarihleri arasında İran’dan Irak’a yönelik yapılan ihracatın geçen yılın aynı dönemine göre %55 artış gösterdiğini açıkladı. İran ve komşu Arap ülkeleri arasında yeni ticaret yollarını inşa etmeye çalıştıklarını kaydeden Pilten, İran demiryolları hatlarını Irak’a bağlamak istediklerini belirtti.

İran’da İklim Değişikliğinin Etkisi Dünya Ortalamasını İki Katı

İran Cumhurbaşkanlığına bağlı stratejik çalışmalar merkezi bünyesindeki çevre politikası sekreterliğinin hazırladığı rapora göre dünyadaki iklim değişikliğinin İran üzerindeki etkileri dünyanın diğer bölgelerine göre ortalamadan iki kat fazladır. Bu durumdan ise en çok etkilenen İran’ın güney eyaletleridir. Muhammed Derviş, Tahran’ın kuzeydoğusunda bulunan Damavand bölgesindeki Hoomand-Absard istasyonunun son 50 yılda 2,7°C’lik bir sıcaklık artışı ölçtüğünü söyledi. Sıcaklık artışı ise geçen yüzyılda yaklaşık 0,76°C idi. İran’ın güney kesiminde iklim değişikliğinin etkisinin arttığını belirten Derviş, Yezd eyaletinin durumunun endişe yarattığını ve bölgede faaliyet gösteren sanayicilerin suya bağımlılıklarını azaltmaları gerektiğini, aksi takdirde bölgedeki su kıtlığının daha da kötüleşebileceğini belirtti.

Yezd, sera gazı emisyonları nedeniyle iklim değişikliğinin yaygın sonuçlarıyla karşı karşıya kalmasının yanı sıra ülkenin diğer illerine kıyasla büyük miktarda su tüketilmesi, ayrıca İran’ın kiremit ve seramiklerinin yüzde 65’inin Yezd’de üretilmesi ve bu üretimin çok fazla su ve enerji tüketmesi durumu daha da kötüleştirdi.

Doğu Azerbaycan’da Doğum Oranları %9 Azaldı

Doğu Azerbaycan Nüfus Dairesi Genel Müdürü Ahad Cudi, 2018’de Doğu Azerbaycan’da yaklaşık 47 bin 190 bebeğin dünyaya geldiğini, geçen yıl ise yaklaşık 52 bin doğum yaşandığını söyledi. Ahad Cudi, Doğu Azerbaycan eyaletinde en fazla doğumun Osku şehrinde olduğunu ve geçen yıla nazaran %9 artış yaşandığını; en az doğumun da Bonab şehrinde olduğunu ve doğum oranlarında %16 azalma görüldüğünü açıkladı.

Doğu Azerbaycan’da 2018’in ilk dokuz ayında yaklaşık 17 bin kişinin vefat ettiği ve geçen yıla göre ölüm oranlarında %3 oranında azalma yaşadığını söyledi. Bu yıl Doğu Azerbaycan’da 23 bin resmî nikâh kıyıldığın dikkat çeken Cudi, 7 binden fazla da boşanma vakasının olduğunu ifade etti. Doğu Azerbaycan, İran genelinde evlilik sıralamasında 16, boşanma açısından ise 14. sırada yer aldı.

Sismik Cihazların Birçoğu Çalışmıyor

İranlı Sismolog Muhammed Kavi, Tahran Üniversitesi Jeofizik Enstitüsü ve diğer sismoloji merkezlerine ihtiyaç duyulmayacağını çünkü İran’daki sismik cihazların üçte birinin çalışmadığını ve merkez çalışanlarından da yeterli bilgi alınamadığı açıklamasında bulundu. Jeofizik alanında deneyimli elemanların olduğuna dikkat çeken Muhammed Kavi, kriz ve afet yönetiminde bu kişilerin tecrübelerinden yararlanılmadığını söyledi.

2017 Kirmanşah depremine işaret eden Kavi, “Hükümet tarafından yaptırılan hastanelerin dayanıksız olduğu kanıtlanmıştır. Bender Abbas’ın altyapısında büyük sıkıntılar var. Elektrik şebekeleri istenilen düzeyde değil. Kesintiler yaşanması olası. Su ve doğal gaz şebekelerinin yetersizliği de deprem anında çok tehlikeli olabilir.” dedi.

Mogan Sanayi ve Tarım İşçileri Özelleştirmeyi Protesto Ediyor

Erdebil’e bağlı Mogan sanayi ve tarım kompleksi işçilerinden 500’den fazla kişi kompleksin özelleştirilmesi kararına karşı protestoya katıldılar. Protestoya Ahvaz Çelik Fabrikası’nın tutuklu bulunan işçilerinin aileleri de katıldı. Mogan sanayi, tarım ve hayvancılık kompleksi işçileri 25 Aralık Salı günü kompleksin idari binasının önünde toplanarak protesto düzenlediler. Protestolara katılan işçiler Mogan sanayi ve tarım kompleksinin Mogan Parsabad halkı ve aşiretlerinin geçinmek için bu fabrikaya bağlı olduklarını belirttiler. Bundan önce kompleksin özel şirkete satılması izni çıkarılmış fakat daha sonra söz konusu izin lağvedilmişti. Kompleksin şu an 2000’den fazla personeli bulunmakta ancak bu sayı geçtiğimiz 10 yıl içerisinde 5000’in üzerindeydi. İşçiler aynı zamanda ücretlerinin düzenli şekilde ödenmemesinden şikayetçiler. Bu sebeple aynı işletmede Nisan 2017’de işçiler üç aylık ücretlerini alamadıkları için protesto gösterilerinde bulunmuşlardı.

Son Dokuz Ayda Bir Milyondan Fazla Çocuk Dünyaya Geldi

İranlı yetkililerin yaptığı açıklamaya göre son dokuz ayda İran’da 1,046,099 çocuk dünyaya geldi, aynı zaman diliminde 276,787 yenidoğan ölümü gerçekleşti. Tahran, 137,707 bebek doğumu ve 42.278 ölümle ile diğer bölgelere göre en yüksek orana sahiptir. Tahran’dan sonra sırasıyla 101,531 ve 84,186 doğum ile Horasan-ı Rezevi ve Huzistan doğum oranı en yüksek olan bölgeler arasında yer aldı. Ayrıca 22,569 ve 17,600 ölümle Horasan-ı Rezevi ve Isfahan Tahran’dan sonra en yüksek ölüm oranına sahip eyaletlerdir.

Payam Uydusu Fırlatılmaya Hazır

Bilgi ve İletişim Teknolojisi Bakanı, Emir Kebir Teknoloji Üniversitesi tarafından üretilen Payam Uydusunun yakında yörüngeye gireceğini açıkladı.

İran’ın Bilim ve Teknoloji Üniversitesi olan Emir Kebir Üniversitesindeki uzay merkezini ziyaret eden Muhammed Cevad Azari Jahromi, Payam Uydusunun 28 Aralık Cuma gününe kadar tamamlanacağını ve teslim edileceğini söyledi. Üniversitedeki havacılık faaliyetlerini inceleyen bakan üniversitedeki uzmanlar tarafından üretilen Zafer Uydusunun en kısa sürede tamamlanması gerektiğini söyledi. Uydu tabanlı ürün izlemenin yakında fırlatılacak olan uydunun en önemli hizmetlerden biri olacağını da sözlerine ekledi. Bu durumun çiftçiler için çok önemli olduğu da bakan tarafından belirtildi. Zafer’in 22,5 metre görüntü çözünürlüğü varken Payam Uydusunun görüntü çözünürlüğü 45 metre ve üç yıl boyunca yörüngede kalarak aktif olarak görev yapabilecek. İki gün önce İran Uzay Ajansı Başkanı Murtaza Barari, “Dousti” adlı yeni bir uydunun yerli imkanlarla üretildiğini ve yeni yer istasyonlarının inşa edildiğini açıkladı.

KAYNAK: iramcenter.org

Daha Fazla

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir